Wyniki
Wyniki
Laureaci
Wyniki
Wyniki
Wyniki
ziajka krr
Wyniki
Nivea Klub Rodzica Recenzenta
Wyniki
nivea baby 2w1 krr
Wyniki
Pampers KRR
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Wyniki
Wielka Sobota: obchody w kościele, tradycje, ciekawostki
Adobe Stock/sonyachny
Święta i uroczystości

Wielka Sobota: obchody w kościele, tradycje, ciekawostki

Co się dzieje w Wielką Sobotę? Jak wyglądają współcześnie obchody Wielkiej Soboty w kościele i domach? Które z najdawniejszych tradycji wielkosobotnich przetrwały do dziś? Jak inaczej nazywa się Wielka Sobota?

Wielka Sobota to czas pomiędzy Wielkim Piątkiem a Niedzielą Wielkanocną. To wigilia Wielkanocy, ostatni dzień Wielkiego Tygodnia, część Triduum Paschalnego. Towarzyszy jej przede wszystkim tradycja święcenia pokarmów oraz święcenie ognia i wody. Czy wiesz, że dawniej w wielkanocnym „koszyczku” święconym w Wielką Sobotę mieściło się aż 30 jaj i wiele innych przysmaków?

Spis treści:

Obchody Wielkiej Soboty w kościele

Obchody Wielkiej Soboty w kościele dzielą się na przedpołudniowe i wieczorne.

W Wielką Sobotę do południa w kościołach święcone są pokarmy. W większych parafiach odbywa się to co pół godziny lub co godzinę, począwszy od wczesnych godzin porannych. W mniejszych miejscowościach ksiądz przyjeżdża do kapliczki o ustalonej wcześniej porze. Obrzęd święcenia koszyczków z reguły trwa nie dłużej niż 20 minut, towarzyszy mu modlitwa i życzenia, które ksiądz składa parafianom.

Dla wielu katolików wizyta w świątyni w Wielką Sobotę jest okazją do modlitwy i zadumy nad symbolicznym Grobem Chrystusa. Przy grobie czuwają strażacy, harcerze lub ministranci. Zgodnie z przekazem, przy chrystusowym grobie czuwali strażnicy w obawie, że uczniowie mogą wykraść ciało swego nauczyciela.

Wieczorne nabożeństwo odprawiane w Wielką Sobotę zalicza się już właściwie do obchodów Wielkanocy. Nosi nazwę Wigilii Paschalnej i jest symbolem przejścia – od śmierci do nowego życia. Rozpoczyna się przed północą i składa się z:

  • Obrzędu światła (poświęcenie ogniska przed świątynią, po którym następuje zapalenie paschału i wniesienie go do kościoła, czemu towarzyszy trzykrotne powtórzenie słów: Światło Chrystusa, tę część nabożeństwa kończy pieśń „Exultet” na cześć Chrystusa)
  • Liturgii Słowa (aż 8 czytań przypominających najważniejsze momenty dziejów zbawienia i homilia),
  • Obrzędu poświęcenia wody chrzcielnej (tę część wieńczy odnowienie przyrzeczeń chrztu)
  • Liturgii Eucharystycznej
  • Procesji rezurekcyjnej.


Po procesji rozpoczyna się msza wielkanocna, zwana rezurekcją.

Wielka Sobota: co się dzieje tego dnia?

W Wielką Sobotę w wielu rodzinach najważniejszym wydarzeniem w ciągu dnia jest poświęcenie pokarmów. W wielkanocnym koszyczku nie powinno zabraknąć: chleba, wędliny, baranka (z ciasta lub cukru), soli, pieprzu i oczywiście jajek. Dekoracje i kolorystyka koszyczka to kwestia indywidualna. Z reguły króluje biel serwetek i koronek oraz zieleń barwinka czy bukszpanu, którymi przystrojone są koszyczki. Nie znaczy to jednak, że część z nas nie zdecyduje się na subtelne pastele czy nasycone barwy wstążeczek i innych ozdób.

Czy w Wielką Sobotę obowiązuje post? Część osób uważa, że po powrocie do domu z poświęconym koszyczkiem post już nie obowiązuje, episkopat zachęca jednak wiernych, by powstrzymać się od jedzenia mięsa aż do śniadania wielkanocnego.

Czy w Wielką Sobotę można sprzątać? Zgodnie z tradycją, wszelkie porządki i przygotowanie do Wielkanocy powinny zostać zakończone w Wielki Piątek. Tak, by Wielką Sobotę spędzić wyłącznie na skupieniu towarzyszącym oczekiwaniu na Zmartwychwstanie Jezusa. Tempo życia, w którym żyjemy, niestety, nie zawsze na to pozwala. Dlatego Wielka Sobota często mija na ostatnich porządkach, zakupach (choćby świeżego pieczywa i tulipanów na wielkanocny stół) oraz gotowaniu i pieczeniu tradycyjnych potraw.

Wielka Sobota: tradycje i ciekawostki

Dawniej w Wielką Sobotę księża święcili o poranku wodę, pokarmy w południe, a wieczorem ogień. Woda i ogień pełniły ważną rolę symbolu nie tylko podczas rytuałów kościelnych. Dlatego młode kobiety o północy z Wielkiego Piątku na Wielką Sobotę udawały się do najbliższego strumienia lub rzeki i zanurzały się w ich toni. Miały ze sobą dzban, w którym przynosiły do domu wodę zaczerpniętą tej nocy. Wracając, nie mogły odezwać się ani słowem, ani się rozglądać, ponieważ niweczyło to magiczne właściwości wody. A podobno gwarantowała ona piękną cerę i działała jak środek przeciwbólowy. Poświęconą wodę z kolei wlewano do studni. Wiele osób uważało za święty obowiązek kąpiel w rzece czy jeziorze przed rezurekcją.

Jeśli chodzi o ogień – stary musiał zostać starannie wygaszony, do ostatniej iskry. W domowych piecach i paleniskach rozpalano go od nowa – przyniesionym z kościoła płomieniem wziętym z paschału. Płomyk przynoszono na ogarkach tarniny lub głogu – te kolczaste jak korona cierniowa gałązki miały potem chronić dom przed uderzeniem pioruna.

Jak dawniej obchodzono Wielką Sobotę?

W Rzeszowskiem wierzono, że w Wielką Sobotę grasują czarownice, które odbierają krowom mleko. Dlatego gospodynie tego dnia bardzo spieszyły się z porannym udojem. Przed południem wszyscy uwijali się jak w ukropie. Kobiety piekły wielkanocne baby i pilnowały, by podczas wyrastania ciasta w dzieżach „żaden chłop drzwi nie otworzył”, bo cała praca szła na marne. Młode dziewczęta malowały pisanki. Mężczyźni karmili zwierzęta i rwali pokrzywy lub mlecze na zapas, by w Wielkanoc już tylko świętować.

Koszyczki wielkanocne były dużo bardziej okazałe – mieściły całe bochny chleba (lub tzw. paski), pokaźne kawałki słoniny, najpiękniej wyrośniętą babę wielkanocną, a nierzadko całe dwa mendle jaj (czyli 30 sztuk!).

Od południa powstrzymywano się od wszelkich prac, z wyjątkiem siewu zboża. Pszenica zasiana w Wielką Sobotę miała urosnąć piękna i dorodna. 
 
Źródła:
M. Borejszo: Wielkanoc w polskiej kulturze Poznań 1997
E. Ferenc: Polskie tradycje świąteczne, Poznań 2000
R. Landowski: Dawnych obyczajów rok cały. Miedzy wiarą, tradycją i obrzędem. Pelplin 2000
K. Ruszel: Leksykon kultury ludowej w Rzeszowskiem, Rzeszów 2004

Zobacz także:

Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
lektury klasa 6
Edukacja
Lektury do 6 klasy szkoły podstawowej – lista lektur szkolnych po zmianach 
Joanna Biegaj
300 plus - kiedy wypłata świadczenia dobry start
Aktualności
300 plus – kiedy wypłata świadczenia „Dobry start”?
Joanna Biegaj
obcięte dofinansowanie dla szkoły w chmurze
Edukacja
Szkoła w Chmurze – cena może wzrosnąć?
Magdalena Drab
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem – czy urlop opiekuńczy 2023 jest płatny?
Joanna Biegaj
wniosek u urlop rodzicielski
Prawo i finanse
Wniosek o urlop rodzicielski 2023 – wzór do druku
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
życzenia urodzinowe dla córki
Święta i uroczystości
Życzenia urodzinowe dla córki: piękne, wzruszające, mądre, od mamy i od taty
Joanna Biegaj
Przysłowia o nauce
Cytaty i przysłowia
Mądre przysłowia o nauce i wiedzy – 40 motywujących sentencji
Joanna Lechowicz
zgoda na samodzielny powrót dziecka ze szkoły
Uczeń
Zgoda na samodzielny powrót dziecka ze szkoły [WZÓR]
Joanna Biegaj
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
ugryzienie szerszenia
Zdrowie
Ugryzienie szerszenia może być groźne (ale nie musi!)
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
gęsty katar u dziecka
Zdrowie
Gęsty katar u dziecka – jak szybko się go pozbyć?
Ewa Janczak-Cwil
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
jak odpieluchować dziecko
Pielęgnacja
Odpieluchowanie dziecka: kiedy i jak to zrobić? Sprawdzone sposoby
Małgorzata Wódz
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak