rada języka polskiego murzyn
Adobe Stock
Aktualności

Rada Języka Polskiego: „Murzyn’’ – używać czy nie, żeby nie obrażać? Jest stanowisko!

Rada Języka Polskiego wypowiedziała się o słowie „Murzyn’’. Nie można tej opinii bagatelizować, bo rada składa się z blisko 40 specjalistów, zajmujących się między innymi rozstrzyganiem wątpliwości dotyczących gramatyki, ortografii i słownictwa. Sprawdź, co mówi Rada Języka Polskiego o słowie „Murzyn’’ i jaka jest etymologia tego słowa.

Rada Języka Polskiego słowem „Murzyn’’ zajęła się w 2020 roku, gdy opublikowała komentarz do słów jednego z członków rady, prof. Marka Łazińskiego. Skomentował on jeden z listów do rady, twierdząc, że choć w latach 70. i 80. ubiegłego wieku słowo „Murzyn’’ miało neutralne konotacje, to później zmieniło znaczenie.

Rada Języka Polskiego: „Murzyn’’ brzmi negatywnie, ale to nie zakaz

Profesor Łoziewski sugerował, aby słowa „Murzyn’’ używać wyłącznie „na prawach historycznego cytatu’’ i wydał rekomendację, aby unikać tego słowa w komunikacji publicznej, w mediach, administracji i szkołach. Pełną opinię profesora przeczytasz na stronie Rady Języka Polskiego.  Opinia ta wywołała falę skrajnych komentarzy – od pochwalnych po bardzo krytyczne.

Krótko po tym komunikacie wypowiedziało się prezydium Rady Języka Polskiego: „Rada nie ma kompetencji, by zakazywać używania jakiegokolwiek słowa lub wyrażenia, ani też, by nakazywać posługiwanie się jakimkolwiek wyrazem". Jednak później, w październiku 2020 roku, sprawą Rada zajęła się ponownie i przyjęła opinię prof. Łazińskiego, nadając jej jednogłośnie status opinii Rady Języka Polskiego.

Sprawdź: Łamańce językowe – ćwiczenia i zabawy na poprawną wymowę

Murzyn – etymologia słowa

Polskie słowo „Murzyn’’ pochodzi od łacińskiego słowa „Maurus’’, które oznaczało mieszkańca północnej Afryki, a więc człowieka o ciemniejszej karnacji od mieszkańca środkowej i północnej Europy. Maurowie nie mieli czarnej skóry, tak charakterystycznej dla mieszkańców Afryki Środkowej. Słowo „Maur’’ dotarło do nas z południa przez Czechy.

Polskie „Murzyn’’ uznawane jest za odpowiednik angielskiego Negro i francuskiego Negre – oba słowa pochodzą od łacińskiego niger, co znaczy lśniąco czarny. Słowa Negro i Negre zaistniały w językach angielskim i francuskim dopiero w epoce kolonialnej.


Co ciekawe, do niedawna w Polsce za bardziej obraźliwe uważało się określenie „czarny’’, które we wspomnianych wyżej językach brzmi: black i noire, które to słowa są neutralne w przeciwieństwie do Negro i Negre.

Obecne złe konotacje polskiego „Murzyn’’ wzięły się po części z kojarzenia tego słowa z nacechowanymi negatywnie angielskim i francuskim Negro i Negre. Nie bez winy są też nasze polskie powiedzenia:

  • być 100 lat za Murzynami
  • zdawać egzamin na Murzyna (wysłać na egzamin kogoś za siebie)
  • Murzyn zrobił swoje, Murzyn może odejść
  • biały Murzyn
  • robić za Murzyna
  • być czyimś Murzynem
  • śmierdzi jak z murzyńskiej chaty

Rada Języka Polskiego: „Murzyn’’ – praktyczne znaczenie opinii

Opnie Rady dotyczące używania języka polskiego i ustalane przez nią zasady ortografii i interpunkcji są uregulowane ustawowo – Ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim.
Wynika z niej, że Rada Języka Polskiego jest instytucją opiniodawczo-doradczą. Jest tam także zapis brzmiący: „w drodze uchwały, opinie o używaniu języka polskiego w działalności publicznej oraz w obrocie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z udziałem konsumentów i przy wykonywaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przepisów z zakresu prawa pracy oraz ustala zasady ortografii i interpunkcji języka polskiego’’. Wynika z tego, że uchwała rady jest jedynie sugestią i nie ma mocy wiążącej.

Co zamiast „Murzyna’’, żeby nikogo nie obrażać

Nie ma wątpliwości, że obecnie słowo „Murzyn’’ budzi kontrowersje. Dla jednych jest ono neutralne, dla innych obraźliwe. Jednak nie ma znaczenia zdanie osoby je wypowiadającej. Najważniejsze jest to, co czują osoby określane mianem „Murzyn’’. Jeśli słowo to ma dla nich negatywne konotacje, należy go unikać. I tyle. Jest to zgodne także z zawartym w opinii prof. Łazińskiego, a więc i Rady języka Polskiego zaleceniem: „nie zachęcam do poprawiania wszystkich i w każdej sytuacji".

W języku polskim można stosować bez negatywnych skojarzeń określenia: osoba czarnoskóra, osoba ciemnoskóra, osoba mająca czarną/ciemną skórę. Na mieszkańca Ameryki mającego czarną skórę można powiedzieć Afroamerykanin.

Wyróżnia się jeszcze dwa słowa: Afrykańczyk i Afrykaner, ale nie wolno ich mylić, gdyż pierwsze oznacza rdzennego mieszkańca Afryki, a drugie – białoskórego mieszkańca RPA (potomka dawnych osadników z Europy) i innych krajów zamieszkiwanych przez osoby czarnoskóre.

źródło: rp.pl, rjp.pan.pl

Sprawdź też:

Redakcja poleca

REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA