Mikołajki – skąd się wzięło to święto i zwyczaj dawania prezentów 6 grudnia?
Mikołajki to wyczekiwane przez dzieci święto. 6 grudnia pojawia się przedsmak świątecznej gorączki – pisanie listów do Mikołaja, myślenie o prezentach... A skąd w ogóle zwyczaj dawania sobie prezentów i czekanie na wizytę Mikołaja 6 grudnia? Historia mikołajek zaczyna się od katolickiego biskupa i świętego – Mikołaja z Miry.
Mikołajki, czyli dzień św. Mikołaja to zwyczaj, który świętujemy 6 grudnia i w czasie którego nocą z 5 na 6 grudnia Święty Mikołaj odwiedza grzeczne dzieci. Zwyczajowo tego dnia maluchy otrzymują od Mikołaja prezenty – najczęściej jakieś drobiazgi. Święto obchodzi się na cześć św. Mikołaja z Miry, katolickiego biskupa i świętego, którego wizerunek w innych religiach, regionach i kulturach przybiera też miano Dziadka Mroza i Gwiazdora. Co ciekawe, postać ta ma niewiele wspólnego z wizerunkiem Mikołaja, którego znamy i rozpowszechniamy. Sprawdź, czy mikołajki to święto, które obchodzi się także w innych krajach.
Spis treści:
- Kiedy świętujemy Dzień Św. Mikołaja?
- Mikołajki – tradycje i zwyczaje w Polsce
- Mikołajki w innych krajach
- Ciekawostki o mikołajkach
- Kiedy napisać list do Mikołaja?
- Oko w oko z Mikołajem
- Jaki prezent od Mikołaja na mikołajki?
- Strój Mikołaja
- Wizyta Mikołaja z prezentami u dziecka
Kiedy świętujemy Dzień Św. Mikołaja?
Dzień św. Mikołaja (inaczej Mikołajki) obchodzi się 6 grudnia – wtedy przypadają imieniny Mikołaja i jest to w kalendarzu katolickim dzień wspominania świętego, który był biskupem – Mikołaja z Miry.
Czy zatem mikołajki to święto? Nie, tego dnia normalnie idziemy do pracy, szkoły, przedszkola. Ale… ten dzień to doskonała okazja – zaraz obok świąt Bożego Narodzenia – do wręczania sobie prezentów i wizyty św. Mikołaja.
Mikołajki: tradycje i zwyczaje w Polsce
Mikołajki – jaka jest historia tego święta? Zwyczaj świętowania i wręczania sobie w tym czasie prezentów związany jest z legendą, która dotyczy postaci Świętego Mikołaja. Przynosi on maluchom podarki, zazwyczaj drobne zabawki, słodycze itp. Wręczanie prezentów 6 grudnia jest związane z opowieścią, która istnieje już od X wieku. Jest to średniowieczna historia życia biskupa z Miry, który w dniu 6 grudnia wręczał dzieciom prezenty oraz dbał o najbardziej potrzebujących. Obecnie mikołajki to kontynuowanie tej tradycji, ale w nieco zmieniony sposób. W nocy z 5 na 6 grudnia Mikołaj zostawia grzecznym dzieciom drobne prezenty – pod poduszką, w butach czy w skarpetach powieszonych przy kominku itp.
Mikołaj przynosi prezenty nie tylko 6 grudnia, ale także w Wigilię, a ponieważ ma dużo pracy jednej nocy, ma swoich zastępców i zastępczynie. W Wigilię prezenty przynoszą:
- Gwiazdka – Dolny Śląsk,
- Gwiazdor – Wielkopolska, Kaszuby i Kujawy,
- Dzieciątko Jezus – Śląsk,
- Aniołek – Małopolska i Śląsk Cieszyński,
- Dziadek Mróz – Podlasie.
W XIX wieku św. Mikołaj odwiedzał dzieci razem z diabłem i aniołem, a współcześnie podział na dobrą i złą drużynę Mikołaja widać podczas obchodów tzw. Mikołajów Beskidzkich.
Mikołajki w innych krajach
Zwyczaj obchodzenia mikołajek nie istnieje jedynie w Polsce. Praktykuje się go również w innych krajach, choć nieco inaczej niż u nas. W tym wyjątkowym dniu dzieci dostają prezenty niezależnie od szerokości geograficznej. W każdym kraju otrzymują je jednak od kogoś innego:
- we Francji jest to świecki Pere Noel,
- w Szwecji skrzat Jultomte, w Holandii – Sinterklass,
- w Rosji – Dziadek Mróz (ale dopiero w Nowy Rok),
- we Włoszech prezenty rozdaje wiedźma Befana w Święto Trzech Króli,
- w Danii dzieci obdarowuje Julemanden (Świąteczny Człowiek),
- w Grecji zaś to nie św. Mikołaj przynosi dzieciom prezenty, lecz św. Bazyli Wielki (1 stycznia),
- w Chinach- Shengdan Laoren,
- w Anglii Father Christmas,
- na Hawajach Kanakaloka,
- w Hiszpanii Los Reyes Magos,
- w Japonii Santa Kurohsu,
- na Węgrzech Karácsony Apó.
Inne są również daty wręczania podarków – dzieci w Belgii otrzymują prezent już 5 grudnia, podobnie jest w Holandii. W Stanach Zjednoczonych Dzień Świętego Mikołaja przypada w adwentową niedzielę, która jest najbliżej 6 grudnia. W Hiszpanii, Czechach i Słowacji, tak jak u nas, dzieci otrzymują prezenty 6 grudnia.
Ciekawostki o mikołajkach
Oto kilka ciekawostek związanych z mikołajkami:
- Mikołajki to polska nazwa święta, które obchodzi się ku czci św. biskupa Mikołaja z Miry.
- Do XIX wieku mikołajki były dniem wolnym od pracy.
- Tradycyjnym mikołajkowym podarkiem dla dzieci w Holandii są czekoladowe litery.
- Osoba, która przynosi prezenty, ma wiele imion, zależnie od państwa i tradycji.
- Rudolf i jego czerwony nos został wymyślony na potrzeby marketingowe w 1939 roku. Sieć domów towarowych Montgomery Ward zleciła stworzenie opowieści, która zwiększy świąteczne obroty.
- W Austrii Świętemu Mikołajowi towarzysz Krampus – pół-kozioł, pół-demon, który ma karać dzieci, które są niegrzeczne. W Holandii zaś jego pomocnik to Zwarte Piet (Czarny Piotruś).
- Współczesny wizerunek św. Mikołaja pojawił się w 1930 roku w reklamie Coca-Coli.
Kiedy napisać list to Mikołaja?
List do Mikołaja najlepiej napisać z dzieckiem jeszcze przed mikołajkami. Wtedy można wybrać jeden z prezentów, które dziecko chciałoby dostać (najlepiej jakąś drobną rzecz, coś bardziej symbolicznego) i wręczyć mu prezent na mikołajki. Jeśli już zdecydujecie się na wcześniejsze spisanie listu, przyda wam się adres św. Mikołaja:
Santa Claus Main Post Office
FI-96930 Arctic Circle
Rovaniemi
Finland
Jeśli napiszecie list do Mikołaja wcześniej, będziecie mieć pewność, że prezent, który maluch otrzyma, będzie wymarzony, a dziecko będzie zadowolone.
Oko w oko z Mikołajem
Przy okazji wręczania prezentów możesz zorganizować wizytę św. Mikołaja w waszym domu – to dużo prostsze do organizacji niż spotkanie z Mikołajem w czasie świąt Bożego Narodzenia lub podczas wigilijnej kolacji. Taka wizyta Mikołaja w waszym domu i rozmowa z dzieckiem na pewno zrobi na maluchu niesamowite wrażenie i zapadnie w pamięć. Dziecko w podziękowaniu za prezent może powiedzieć wtedy wierszyk o Mikołaju. Pamiętaj tylko, żeby pomyśleć wcześniej, czy dziecko jest gotowe na takie spotkanie – jeśli jest zbyt małe, będzie się prawdopodobnie bało i płakało, zamiast cieszyć się ze spotkania ze Świętym Mikołajem.
Jaki prezent od Mikołaja na mikołajki?
Z okazji mikołajek zazwyczaj dzieci otrzymują drobne upominki. Może to być mała maskotka, nowa kolorowanka ze świetnymi flamastrami albo książeczka z ciekawą bajką. Zwyczajowo Mikołaj przynosi również jakiś mały słodki upominek, np. lizaka czy czekoladowego Mikołaja. My proponujemy wręczyć dziecku jako prezent na mikołajki coś, czego cena nie przekroczy ok. 50 zł. To taka optymalna kwota, za którą można już kupić coś fajnego i wartościowego. Jeśli jednak jest to dla ciebie zbyt dużo, nie martw się, za mniejsze pieniądze również można znaleźć wiele ciekawych i pięknych zabawek czy książeczek.
Strój Mikołaja
By być dobrze przygotowanym do wizyty Mikołaja, pomyśl o tym, w czym święty Mikołaj zawita do waszego domu. Możesz strój Mikołaja przygotować samodzielnie, ale wymaga to organizacji, czasu, materiałów potrzebnych do stroju oraz tego, by maluch nie zobaczył stroju, gdy go będziesz tworzyć. My proponujemy kupić gotowy strój – możesz to zrobić przez internet, np. na Allegro czy OLX, przecież strój nie musi być nowy. A nawet jeśli będzie wyglądał na używany, to lepiej, Mikołaj będzie bardziej wiarygodny. Jeśli chcesz nieco oszczędzić, wypożycz strój z wypożyczalni – te, które zajmują się strojami karnawałowymi dla dzieci, najczęściej również mają w swoim wyposażeniu stroje świąteczne dla dorosłych. Zadbaj, by przebierając się za Mikołaja, mieć:
- czerwony strój,
- czapkę Mikołaja,
- siwą brodę (choć najlepiej, żeby Mikołaj miał prawdziwą!),
- czarny pas i buty,
- worek wypełniony prezentami,
- ewentualnie sanie i zaprzężone w nie renifery :)
Wizyta Mikołaja z prezentami u dziecka
Wizyta Mikołaja to wydarzenie, które dziecko może miło wspominać nawet po kilkunastu czy kilkudziesięciu latach. Pamiętaj tylko, by spotkanie z Mikołajem było dostosowane do wieku dziecka, by go nie przestraszyć panem w wielkim czerwonym stroju, z długą brodą i saniami. Możesz wcześniej porozmawiać o tym z dzieckiem – maluch młodszy (do ok. 5 roku życia) nie doceni waszych starań i organizacji wizyty Mikołaja, ponieważ jest jeszcze na to za mały i spotkanie może go onieśmielić i przestraszyć. Jeśli dziecko jest starsze lub macie pewność, że wizyta sprawi mu frajdę, poproście o przebranie np. swojego kolegę, którego dziecko rzadko widuje. Wtedy maluch na pewno uwierzy, że św. Mikołaj istnieje. A przecież właśnie o to chodzi!
Zobacz także: