Rozwój ruchowy dziecka, zwany też rozwojem motorycznym, podzielony jest na etapy, bo lubimy wszystko porządkować, nazywać i kontrolować. Jednak tak naprawdę dziecko rozwija się liniowo i cały czas zdobywa nowe umiejętności oraz doskonali te, które już posiadło. Rozwój ten jest najbardziej spektakularny w pierwszym roku życia dziecka. Świeżoupieczeni rodzice często się zastanawiają, kiedy dziecko siada, raczkuje i w końcu chodzi, bo nie mogą się doczekać, aż ich maluch zacznie to robić.
Warto pamiętać, że rozwój motoryczny dziecka przebiega dość intensywnie do 3. roku życia, jednak wcale się wtedy nie kończy i trwa do mniej więcej 15. roku życia! My jednak zajmiemy się tym najgorętszym okresem rozwoju dziecka (do 1. roku życia), który obfituje w najbardziej doniosłe osiągnięcia motoryczne.
Spis treści:
Poniżej najważniejsze umiejętności, jakie zwykle osiąga zdrowe dziecko w 1 roku życia – to taki skrócony kalendarz rozwoju niemowlaka. Podajemy je w kolejności, w jakiej występują, wymieniamy też czas uznawany za normę, kiedy dziecko powinno zdobyć daną umiejętność. I właśnie te osiągnięcia nazywa się kamieniami milowymi w rozwoju dziecka.
rys.: Sensvector/Adobe Stock
Najczęściej dziecko samodzielnie siada i potrafi się w tej pozycji samodzielnie utrzymać między 7. i 8. miesiącem życia. Jednak, aby było do tego zdolne, musi wcześniej opanować inne umiejętności, które pozwolą swobodnie zmieniać pozycje oraz utrzymać głowę i tułów w pionie.
Na pytanie „kiedy dziecko siada” jest jeszcze inna odpowiedź: wtedy, gdy jest na to gotowe! To dlatego różne dzieci zdobywają tę umiejętność w różnym czasie.
Czym innym jest utrzymanie pozycji siedzącej, gdy dziecko się posadzi (następuje to wcześniej), a czym innym samodzielne przejście z pozycji leżącej do siedzącej. To skomplikowana czynność wymagająca precyzyjnej kontroli napięcia mięśni nie tylko tułowia.
Nie sadzać! Dziecko zaczyna siadać wtedy, gdy jego aparat ruchu jest już przygotowany do tego, aby znieść nowe obciążenia, jakie niesie ze sobą pozycja siedząca. Warto natomiast stwarzać dziecku warunki do ćwiczenia już osiągniętych umiejętności. Takimi warunkami jest mata lub dywan, które z jednej strony są dość twarde, ale z drugiej strony ochronią niemowlę przed skutkami nieudanych prób siadania.
Najczęściej dzieci zaczynają raczkować między 8. a 11. miesiącem życia, ale są i takie, które to potrafią już w 5. miesiącu życia, inne opanowują raczkowanie dopiero w 12.-13. miesiącu życia, a jeszcze inne wcale nie raczkują.
Kiedy dziecko raczkuje, ma już opanowane przenoszenie ciężaru ciała z jednej strony na drugą i sprawne pełzanie. Zwykle też najpierw dziecko zaczyna przemieszczać się do tyłu jak rak, stąd nazwa „raczkowanie”. Gdy dziecko w końcu ruszy do przodu, wtedy zwykle mówi się już o czworakowaniu, choć wielu rodziców nadal nazywa je raczkowaniem
Warto układać malucha na macie lub dywanie i umieszczać zabawki poza zasięgiem jego rączek. To zmobilizuje malucha do podjęcia wysiłku, aby się do nich dostać. Jeśli malec z zapałem pełza i ani myśli unieść biodra i ruszyć na czworaka, można próbować unosić jego miednicę, zanim ruszy, lub pokazać mu, jak wygląda fachowe czworakowanie. Można też położyć je gołym brzuchem na chłodnej podłodze – wtedy jest szansa, że chcąc uniknąć kontaktu z zimnym podłożem, maluch w końcu dźwignie biodra, uniesie brzuch i ruszy na dłoniach i kolanach.
Zazwyczaj następuje to ok. 12. miesiąca życia, jednak zdarzają się niemowlęta stawiające pierwsze samodzielne kroki w 8. miesiącu życia lub nawet dopiero w 18. miesiącu życia. Tylko połowa dzieci zaczyna chodzić w okolicach 1. urodzin.
Kiedy dziecko zaczyna chodzić, ma już opanowane stanie z podparciem rąk i dreptanie przy meblach bokiem i z podparciem rąk.
Zwykle najlepiej działa zachęta i wyciągnięte do dziecka ręce ukochanej mamy, taty lub jednego z dziadków. Chęć przytulenia się to silny bodziec, który potrafi zmobilizować malucha do opuszczenia strefy, w której może podpierać się rękoma.
Pozwalaj dziecku stać i chodzić w skarpetach antypoślizgowych, nie zakładaj maluchowi butów. Dzięki temu wzmacniać się będzie aparat więzadłowy i mięśniowy stóp dziecka.
Przeczytaj też:
Pewnie, jak każda młoda mama, nie możesz się już doczekać, kiedy twój malec zrobi pierwszy samodzielny krok. Cierpliwości, sam wybierze odpowiedni moment. Póki co zadbaj o to, by miał jak najwięcej okazji do raczkowania . Bowiem bieganie na czworakach to dużo więcej niż etap poprzedzający chodzenie. Dlaczego jest tak bardzo ważne? Czy raczkowanie zapobiega ADHD? Według amerykańskiego pedagoga Paula Dennisona najrozmaitsze problemy, od dysleksji czy nadpobudliwości po kłopoty z koncentracją albo łapaniem piłki, to wynik złego współdziałania półkul mózgowych: lewej – logicznej i prawej – twórczej, odpowiadającej za emocje. Połączenia między półkulami tworzą się m.in. gdy dziecko raczkuje i właśnie dlatego ma ono tak ogromne znaczenie. Malec niby tylko biega sobie to tu, to tam, świetnie się przy tym bawiąc. Tymczasem w jego mózgu powstaje sprawny system „międzypółkulowych tras szybkiego ruchu”, którymi wszelkie bodźce, również te, które nie są związane z ruchem, mogą mknąć w obie strony z zawrotną prędkością. Tak wyposażony człowiek uczy się szybciej i z mniejszym wysiłkiem. Jak raczkowanie wpływa na połączenia w mózgu? Każdą ze stron ciała kontroluje inna półkula: lewą – prawa, prawą – lewa. Żeby dziecko mogło dotrzeć tam, gdzie chce, obie części jego mózgu muszą ze sobą ściśle współpracować. A nie byłoby to możliwe bez wymiany informacji. Co więcej, podczas tej współpracy muszą zachować pewną niezależność. Raczkujące dziecko nie kica przecież jak mały zajączek (ręka z ręką, noga z nogą), ani nie truchta dostojnie jak wielbłąd (prawa ręka z prawą nogą, lewa ręka z lewą nogą). Maluch podczas raczkowania porusza się tzw. ruchem krzyżowym naprzemiennym (np. prawa ręka – lewa noga – lewa ręka – prawa noga). Czy zmuszać dziecko do biegania na czworakach?...
Kiedy dziecko obróci się na brzuch, to znak, że osiągnęło kolejny etap rozwoju. Pierwszy świadomy obrót z pleców na brzuszek następuje około 5-6 miesiąca życia. Ale nieświadomy może zdarzyć się wcześniej. Z tego względu rodzice powinni zawsze układać niemowlę w bezpiecznej pozycji. Z brzucha na plecy dzieci mogą odwracać się w 6-8 miesiącu życia . Rozwój dziecka jest kwestią indywidualną i przebiega w różny sposób. Większość rodziców oczekuje, że niemowlę zacznie trzymać główkę, gdy osiągnie wiek dwóch tygodni, siadać, kiedy skończy pół roku, chodzić tuż po pierwszych urodzinach, a mówić przed drugim rokiem życia. Tymczasem każde dziecko zdobywa kolejne umiejętności we własnym tempie, a rodzice mogą mądrze wspierać je w tym rozwoju i dbać o jego bezpieczeństwo. Przewracanie się dziecka z brzucha na plecy Obracanie się dziecka z leżenia na brzuchu na plecy to ważny etap w rozwoju ruchowym – niemowlę pierwszy raz może aktywnie zmieniać położenie ciała i przygotowywać mięśnie do zdobywania kolejnych umiejętności: siadania, raczkowania i chodzenia. Najpierw uczy się przekręcać (a właściwie na początku – opadać) z brzuszka na plecy i z pleców na boki . Niektóre dzieci nieświadomie przekręcają się na bok z pozycji na brzuszku z oparciem na przedramionach już w 3. miesiącu życia. Zgodnie z normą dzieci powinny zdobywać tę umiejętność w 6-8 miesiącu życia. Spa - „Akademia Młodych Rodziców” Dziecko obraca się z pleców na brzuszek Przekręcanie się dziecka w pozycji leżącej w odwrotną stronę, czyli z pleców na brzuch – jest dla niemowlęcia trudne. Wymaga zaangażowania i dużej siły wielu mięśni. Większość dzieci opanowuje tę umiejętność około 5-6 miesiąca życia. Tylko niektórym udaje się nauczyć tego...
Pierwsze próby podnoszenia głowy w leżeniu na brzuchu niemowlę podejmuje z końcem pierwszego miesiąca życia. Początkowo dziecko trzyma główkę tylko przez chwilę, ponieważ mięśnie szyi są jeszcze bardzo słabe. Miną miesiące, zanim maluch zacznie pewnie kontrolować ustawienie głowy. Zobacz, jak dziecko zdobywa tę cenną umiejętność. Dowiedz się, w jaki sposób ćwiczyć z niemowlakiem, aby pomóc mu we wzmacnianiu mięśni szyi i karku. Sprawdź, kiedy wybrać się do neurologa, jeśli rozwój ruchowy dziecka budzi wątpliwości. Spis treści: Kiedy dziecko trzyma główkę? Dziecko trzyma głowę przez chwilę (ćwiczenia na 1-2 miesiąc) Dziecko próbuje trzymać główkę w pionie (ćwiczenia na 3-4 miesiąc) Dziecko samodzielnie trzyma główkę (ćwiczenia na 5-6 miesiąc) Co robić, jeśli dziecko nie trzyma główki zgodnie z normą? Kiedy dziecko samo trzyma główkę? Dopiero cztero-, pięcio- a czasem nawet sześciomiesięczne niemowlę trzyma głowę w pozycji pionowej tak, jak robią to dorośli. To, kiedy dziecko samo zacznie trzymać główkę, jest sprawą indywidualną i zależy od tempa, w jakim przebiega rozwój niemowlaka, stanu jego zdrowia, przebiegu porodu i warunków, w jakich przebywa dziecko (czy ma możliwość rozwijania się ruchowo). Dopóki się tego nie nauczy, trzeba ją stale podtrzymywać. Uwaga! Jeśli noworodek lub niemowlę przed 3-4 miesiącem życia w leżeniu na brzuchu mocno zadziera główkę do tyłu, to nie jest znak, że jest „takie silne”. To może być sygnał, że ma kłopoty z napięciem mięśniowym, a jego prawidłowy rozwój ruchowy bez pomocy terapeuty może zostać utrudniony, a wręcz zaburzony. Dziecko trzyma główkę przez chwilę (ćwiczenia na 1-2 miesiąc) Taką umiejętność niektóre dzieci zdobywają już po koniec pierwszego miesiąca życia. Dziecko ma coraz silniejsze...
