Tak zwany kciuk matki to inaczej zespół de Quervaina, który najczęściej objawia się bólem w okolicy kciuka, nasilający się przy obciążeniu mięśni prostowników kciuka. Najczęściej pojawia się wskutek przeciążenia tych mięśni, co wywołuje stan zapalny.
Spis treści:
Co to jest kciuk matki i przyczyny jego powstawania
Kciuk matki jest stanem zapalnym pochewki ścięgnistej mięśni: odwodziciela długiego kciuka i prostownika krótkiego kciuka. Najczęściej występuje u osób, które na co dzień powtarzają z dużą częstością te same ruchy (chwytanie, zaciskanie ręki i zginanie w nadgarstku) dłońmi i palcami – pisanie sms-ów, gra na instrumentach, gra w tenisa. Kciuk matki często dokucza młodym matkom. Związane jest to z czynnościami, jakie często wykonują opiekując się maluszkiem: chwytanie i podnoszenie dziecka, ale też prasowanie, pranie ręczne, krojenie.
Powstawaniu zespołu de Quervaina sprzyjają urazy i zmiany w obrębie nasady kości promieniowej (okolica nasady kciuka), blizny pourazowe lub pooperacyjne w okolicy pochewki ścięgnistej, a także reumatoidalne zapalenie stawów. Na powstanie kciuka matki w większym stopniu narażone są kobiety w wieku 30-50 lat.
rys. rumruay/Adobe Stock
Objawy zespołu de Quervaina
W zależności od nasilenia procesu zapalnego, zespół objawów może być mniej lub bardziej liczny. Najczęściej pojawiają się następujące dolegliwości i zmiany:
- ból u nasady kciuka nasilający się przy odwodzeniu kciuka (gest „OK”)
- ból przy ruchach nadgarstka
- ból potrafi promieniować na cały kciuk i na przedramię
- ból pojawiający się przy ucisku miejsca powyżej nadgarstka na przedłużeniu kciuka (powyżej wyrostka rylcowatego kości promieniowej)
- zaczerwienienie skóry na kciuku
- obrzęk w okolicy wyrostka rylcowatego kości promieniowej
- „przeskakiwanie” ścięgna nad wyrostkiem rylcowatym
- przeczulica skóry w okolicy nasady kciuka.
Aby zdiagnozować kciuk matki stosuje się manewr Finkelsteina, który wyklucza lub potwierdza (test pozytywny) stan zapalny pochewek i ścięgien prostowników kciuka:
rys. rumruay/Adobe Stock
Kciuk matki – leczenie
W wielu przypadkach zespół kciuka matki poddaje się leczeniu zachowawczemu. Stosuje się zabiegi z zakresu fizykoterapii, np. laser lub laser wysokoenergetyczny, krioterapię, jonoforezę, falę uderzeniową, ultradźwięki, a także rehabilitację w postaci terapii manualnej i kinesiotapingu.
Leczenie warto rozpocząć, nie czekając na nasilenie się dolegliwości. Wspomagająco lekarz może zalecić leki przeciwzapalne lub sterydowe. W czasie terapii należy rękę oszczędzać, a czasami stosuje się miękką ortezę na kciuk.
W ostateczności stosuje się leczenie operacyjne. Polega ono na uwolnieniu ścięgna poprzez nacięcie zmienionej stanem zapalnym pochewki ścięgnistej i usunięciu pozapalnych zrostów, które są powodem bólu i uczucia „przeskakiwania” ścięgna. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu miejscowym.
W warunkach domowych można na kciuk matki stosować zimnie okłady oraz wcierać 2-3 razy dziennie maści np. z diklofenakiem lub ketoprofenem, które działają przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Dłoń można niebyt ściśle bandażować, aby unieruchomić kciuk i nadgarstek.
Żaden sposób leczenia nie gwarantuje, że nie dojdzie do nawrotu choroby i powrotu dolegliwości.
Zobacz także: