Gdy dziecko marudzi. To zły humor czy przeziębienie?

Przeziębienie u małego dziecka często przebiega burzliwiej niż u dorosłego. Na początku dziecko, oprócz wodnistego kataru, ma dość wysoką gorączkę, która po 2-3 dniach obniża się, a wydzielina z nosa staje się gęstsza i zmienia kolor na zielony. Wszystko może trwać około 7 dni. Ale kaszel potrafi utrzymywać się przez kolejne 2 tygodnie!

Katar u małego dziecka

Ta męcząca przypadłość to proces obronny organizmu, ale przez nią dziecko czuje się fatalnie. Zaczyna się od sapki – to znak, że śluzówka nosa jest w stanie zapalnym. Dziecku trudno jest przez zatkany nosek oddychać i ssać, więc jest marudne i rozdrażnione.
Tak możesz pomóc:

• Układaj dziecko na brzuszku, gdy nie śpi. Wydzielina nie spływa wtedy do płuc i łatwiej jest mu oddychać. Kładź też niemowlę na boku lub noś pionowo, a w łóżeczku ułóż tak, by główka była wyżej – pod materac wsuń zwinięty koc lub podłóż coś pod nogi łóżeczka od strony głowy
• Nawilżaj powietrze w pokoju dziecka, a przede wszystkim wietrz mieszkanie. Możesz również włączyć nawilżacz, rozwiesić w pokoju pranie (dobrze wypłukane bez płynu do zmiękczania, bo intensywny zapach może podrażniać) lub położyć mokry ręcznik na kaloryferze.
• Zakraplaj dziecku sól fizjologiczną lub zastosuj roztwór wody morskiej, by rozrzedzić wydzielinę. Możesz użyć gruszki z szeroką końcówką (nie wsuwaj jej do noska) lub aspiratora np. Marimer, Frida lub Sopelek.
• Smaruj maścią majerankową skrzydełka nosa dziecka i skórę pod nosem. Możesz też użyć linomagu lub zwykłej wazeliny.
• Obniż temperaturę w pokoju dziecka – w ten ułatwisz mu oddychanie. Optymalna temperatura wynosi 18–19ľC.
• Nie rezygnuj ze spaceru – chłodne powietrze regeneruje śluzówkę.
• Zastosuj krople do nosa, jeśli katar jest silny, np. Nasivin 0,01%, który nawilża i udrażnia nosek. Można je zakraplać nie dłużej niż przez 2–3 dni.
• Podawaj dużo picia – częściej przystawiaj dziecko do piersi na krótko. Możesz też dopajać go przegotowaną wodą, a starszego niemowlaka herbatką i sokiem.

Pamiętaj: Jeśli katar ma noworodek, od razu idźcie do lekarza. Jeśli to pierwszy katar kilkumiesięcznego niemowlęcia, skonsultuj się z pediatrą dopiero, gdy wydzielina z noska z przezroczystej stanie się zielonkawa. To może być zakażenie bakteryjne, które trzeba leczyć antybiotykiem.

Gorączka u małego dziecka

Jeśli podejrzewasz, że dziecko ma gorączkę, sprawdź to. Należy ją obniżyć, gdy wzrośnie powyżej 38,5°C, lekami przeciwgorączkowymi.
Tak możesz pomóc:

• Obniżaj dziecku temperaturę, podając leki z paracetamolem (od 1. miesiąca) i ibuprofenem (od 4. miesiąca). Stosuj też kompresy na czoło lub wilgotnymi ręcznikami owiń nóżki i ramiona.
• Częściej przystawiaj dziecko do piersi, by nie doszło do odwodnienia. Gdy karmisz butelką, podawaj dodatkowo wodę lub herbatkę dla niemowląt.
• Nie opatulaj dziecka, bo możesz doprowadzić do przegrzania.
• Nie zmuszaj do jedzenia, gorączkujące dziecko ma zwykle gorszy apetyt.

Pamiętaj: Dobre są termometry elektroniczne, bo szybko dokonują pomiarów. Niemowlakowi najlepiej jest mierzyć temperaturę w pupie, kładąc go na boczku i delikatnie wsuwając termometr (jego końcówkę natłuść linomagiem lub wazeliną). Pamiętaj, że temperatura mierzona w pupie jest o pół stopnia wyższa niż pod paszką. Kolejnych pomiarów dokonuj w tym samym miejscu co wcześniej, najlepiej notując wynik i godzinę pomiaru. Jeśli temperatura wynosi 37,5–38,5°C, powtórz mierzenie za 20 minut. Weź też pod uwagę, że najwyższa temperatura jest między godziną 18 a 19, a najniższa o 4 nad ranem.

Kaszel u małego dziecka

Kaszel to reakcja obronna wynikająca z podrażnienia gardła lub dróg oddechowych. Najpierw jest to suche pokasływanie, po kilku dniach kaszel staje się wilgotny.
Tak możesz pomóc:

• Często podawaj dziecku wodę, herbatki ziołowe, rozcieńczone kompoty – to ułatwia odkrztusić wydzielinę.
• W fazie suchego kaszlu podaj syrop homeopatyczny lub ziołowy. Pomoże też mleko zagotowane z miodem (nie dawaj dziecku surowego miodu!).
• Oklepuj dziecku plecki, by ułatwić odkrztuszanie, i nawilżaj powietrze.

Pamiętaj: Niemowlętom nie należy podawać syropów uśmierzających kaszel, a jedynie ułatwiające odkrztuszanie. Jeśli kaszel nasila się nocą i nie ustępuje po tygodniu, a domowe sposoby nie skutkują, dziecko trzeba pokazać lekarzowi.

Trzy ważne pytania o przeziębienie u dzieci

1. Jak często dziecko może łapać infekcje?

Co najmniej 3 razy do roku. Wirusów wywołujących tę chorobę jest ponad 200, więc szansa, że dziecko zetknie się z którymś z nich, jest naprawdę duża. I rośnie, jeśli w domu jest starsze rodzeństwo, które chodzi do przedszkola. Przedszkolaki mogą być przeziębione nawet 12 razy w roku! To samo dotyczy młodszych dzieci, które chodzą do żłobka.

2. W jaki sposób dochodzi do zarażenia?

Wirusy wywołujące przeziębienie roznoszą się drogą kropelkową – przez kaszel lub kichanie. I mogą przez wiele godzin pozostawać żywe na ludzkiej skórze, szczególnie na rękach i twarzy. Dlatego dziecko nie musi zetknąć się bezpośrednio z chorym – wystarczy kontakt z kimś, kto wcześniej sam stykał się z osobą zarażoną.

3. Czy można uchronić dziecko przed przeziębieniem?

Wystarczy przestrzegać kilku zasad, żeby zmniejszyć ryzyko. Po pierwsze, nie przegrzewać dziecka, ani pokoju, w którym przebywa. Codziennie wychodzić też na spacery, ale unikać zatłoczonych miejsc
i kaszlących lub kichających osób.

Lekarz potrzebny od zaraz!

Choć przeziębienie wydaje się banalną chorobą, również po nim może dojść do powikłań (zapalenia ucha środkowego, krtani lub oskrzeli). Wizyta u pediatry jest konieczna, gdy:

• Wystąpi gorączka powyżej 38°C u dziecka do 3. miesiąca życia i powyżej 39°C u dziecka w wieku 4–12 miesięcy;
• Gorączka pojawi się nagle po dwóch i więcej dobach choroby;
• Dziecko ma kłopoty z oddychaniem w czasie karmienia, jest apatyczne lub bardzo niespokojne;
• Pojawią się wymioty, a dziecko ma trudności z połykaniem, co może świadczyć o zapaleniu gardła;
• Dziecko jest zmęczone silnymi napadami kaszlu;
• Kaszel stanie się bardzo suchy, krtaniowy, szczekający.

Konsultacja: dr n. med. Kamil Hozyasz, pediatra, pracuje w Klinice Pediatrii IMiD w Warszawie