Choć alergie pokarmowe podejrzewa u dziecka wielu rodziców, to tylko kilka procent dzieci ma je naprawdę. To lekarz powinien postawić diagnozę i zalecić dietę eliminacyjną, a dietetyk dać wskazówki co do niej.
Niepożądana reakcja na pokarm, która jest wynikiem błędnego „rozpoznania” go przez układ odpornościowy, to alergia. Szacuje się, że alergia na pokarmy występuje u około 5–8 proc. dzieci – w tym najczęstsza jest na białka mleka krowiego i dotyczy 3–5 proc. dzieci. Natomiast niepożądane reakcje na pokarmy powstające bez udziału układu odpornościowego to nietolerancja pokarmowa, np. nietolerancja cukru mlecznego (laktozy) – jej powodem u małych dzieci jest wrodzony niedobór enzymu trawiącego cukier mleczny w jelitach. Zarówno w przypadku alergii, jak i nietoleracji, podstawą jest eliminacja z diety szkodliwego składnika lub produktu, który go zawiera.
U niemowląt to najczęściej zmiany skórne, tzw. atopowe zapalenie skóry – suchość, zaczerwienienie, czerwone grudki na policzkach, za uszami, w zgięciach łokci, na nadgarstkach i tułowiu. Inne objawy to sapka, biegunka, kolka jelitowa, wzdęcia, nasilone ulewania lub wymioty. Niemowlę bywa rozdrażnione, może mieć gorsze przyrosty masy ciała. Objawy te nie muszą występować jednocześnie.
Zobacz też: Co robić, gdy dziecku grozi alergia?
Zwykle w 2–3. miesiącu życia dziecka lub w czasie rozszerzania diety. Pierwsze alergeny, z którym styka się układ pokarmowy, to zwykle białka mleka krowiego, najczęściej te obecne w mleku modyfikowanym. Ale objawy alergii mogą wystąpić też u niemowlęcia karmionego piersią po spożyciu przez mamę mleka, jogurtu, sera, bo alergeny zawarte w nich przenikają do pokarmu. Objawy alergii mogą się też pojawić podczas wprowadzania do diety nowych produktów, np. glutenu, warzyw i owoców, jajek. Często uczulają też soja, orzechy, ryby oraz cytrusy, truskawki, pomidory.
Karmienie piersią przez pierwsze sześć miesięcy życia, a najlepiej do końca pierwszego roku, może zmniejszać ryzyko alergii pokarmowej. Pokarm mamy ma unikalny skład pod względem właściwości odżywczych i immunologicznych, zawiera składniki, które chronią i uszczelniają błonę śluzową jelit i przyspieszają dojrzewanie układu pokarmowego. Jednak alergie, nietolerancje czy inne problemy ze strony przewodu pokarmowego mogą też wystąpić u dzieci karmionych piersią.
Zobacz też: Dieta mamy karmiącej - czyli co można jeść
Na przestrzeganiu diety eliminacyjnej, czyli usunięciu z niej uczulających składników lub produktów. Ważne składniki (np. mleko, pieczywo, jajka) zastępuje się wtedy innymi o podobnej wartości odżywczej, ale niepowodującymi niepożądanych objawów. Jeśli wystąpi u dziecka alergia, np. na seler, należy podawać zupki (gotowane w domu lub ze słoiczków) bez tego składnika. Warto pamiętać, że jajka przepiórcze i kurze oraz mleko krowie i kozie mogą uczulać tak samo, bo mają podobny skład. Przed podaniem dziecku szkodliwego produktu można się uchronić, czytając etykiety.
Jeśli dziecko ma zdiagnozowaną alergię, trzeba trzymać się ustalonej diety eliminacyjnej. Jeśli nie, to nawet dzieciom z grupy ryzyka należy rozszerzać dietę tak jak dzieciom zdrowym. Dopiero gdy okaże się, że maluch ma alergię na dany produkt, wyłącza się go z diety. W każdym przypadku nowości wprowadza się pojedynczo, w niewielkich ilościach i co najmniej przez kilka dni obserwując reakcję dziecka.
Alergia pokarmowa najczęściej pojawia się już u niemowląt, zwykle w 2–3. miesiącu życia albo w okresie rozszerzania diety. Ale także dziecko, które skończyło rok, może nagle uczulić się na jakieś jedzenie. Przyczyną alergii u dzieci jest niedojrzałość przewodu pokarmowego. Jego błona śluzowa jest bardziej przepuszczalna dla trawionych cząsteczek pokarmu (niemal jak siatka z dużymi oczkami), a sok żołądkowy, który powinien ją ochraniać, zawiera jeszcze zbyt mało miejscowych przeciwciał IgA. Do krwiobiegu mogą się więc dostawać całe cząsteczki substancji (np. białka pochodzącego z mleka), które powodują u dziecka reakcje alergiczne. Ile dzieci choruje na alergię? Wśród małych dzieci (w tym niemowląt) uczulonych na pokarmy jest 5–10 proc., zaś wśród sześciolatków – jedynie 3 proc. (dane z 2010 r.). Alergia pokarmowa jest jedyną postacią uczulenia, które ustępuje zazwyczaj z wiekiem, co wiąże się z dojrzewaniem układu pokarmowego. Zupełnie inaczej niż np. w przypadku alergii wziewnej , na którą w pierwszym roku życia cierpi 1,5 proc. dzieci, a już wśród sześciolatków jest ich 8 proc. (dane z 2010 r.). Dzieci najczęściej uczulone są na białka mleka krowiego, jajko kurze, pszenicę i soję. Większość z nich (aż 85 proc.) wyrasta z tej nadwrażliwości. Jednak np. alergia na ryby, owoce morza, orzeszki ziemne i inne orzechy utrzymuje się przez całe życie. Jakie są objawy alergii pokarmowej? Mogą to być luźne kupki zawierające cząsteczki niestrawionego pokarmu (czasem ze śluzem lub krwią) na przemian z zaparciami, wymioty, obfite ulewania, kolka jelitowa, brak apetytu, gorszy przyrost masy ciała, zmiany skórne, np. atopowe zapalenie skóry , pokrzywka. Niekiedy pojawiają się katar, kaszel, chrypka, napady astmy. Zdarza się, że rodziców i lekarzy zaskakują również inne objawy, które bywają spowodowane alergią, np. nawracające zapalenia...
Alergia pokarmowa u niemowląt nie jest łatwa do zdiagnozowania, a jeszcze trudniej ją wyleczyć. Szacuje się, że na alergię pokarmową cierpi sześcioro dzieci na 100 – z czego większość to niemowlęta. Uczulenie wynika z niedojrzałości układu pokarmowego i odpornościowego niemowląt, chociaż dużą rolę odgrywają także czynniki genetyczne. Warto znać objawy alergii pokarmowej, by nie pomylić jej z innymi dolegliwościami. Spis treści: Czym jest alergia pokarmowa u niemowląt? Pierwsze objawy alergii pokarmowej u niemowlaka Alergia pokarmowa u niemowlaka: objawy skórne Jak leczyć alergie pokarmowe u niemowląt? Mieszanki dla niemowląt z alergią na mleko krowie Zapobieganie alergii pokarmowej u niemowląt Testy na alergie pokarmowe u niemowląt Czym jest alergia pokarmowa u niemowląt? Alergia pokarmowa u niemowląt pojawia się zwykle u dzieci karmionych mieszanką modyfikowaną, ale mają ją także niemowlęta karmione piersią. Alergia pokarmowa to po prostu nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego dziecka wyzwalana przez alergen. Może mieć podłoże genetyczne. Alergia pokarmowa u niemowląt pojawia się najczęściej w 2.-3. miesiącu życia albo w okresie rozszerzania diety. Najczęstsza alergia pokarmowa u niemowląt to uczulenie na białko mleka krowiego (zwane potocznie skazą białkową ). Nawet niewielkie ilości tego białka mogą wywołać bardzo ostre objawy u dziecka. Alergia na białko mleka krowiego może iść w parze z uczuleniem na mięso wołowe i cielęce. Inne częste alergie pokarmowe u niemowląt to alergia na jaja kurze, ryby i owoce morza, orzechy, pszenicę. Pierwsze objawy alergii pokarmowej u niemowlaka Objawy alergii pokarmowej bywają bardzo uciążliwe. Na szczęście u przeważającej większości dzieci dolegliwości ustępują przed 5. urodzinami. Pierwsze objawy alergii pokarmowej u niemowląt to:...
Alergia to nieprawidłowa reakcja układu odpornościowego na alergen, czyli substancję, która u osoby bez alergii nie wywołuje żadnych uciążliwych objawów. Uczulać może właściwie wszystko, jednak alergenem pokarmowym, który najczęściej wywołuje reakcje alergiczne u niemowląt i małych dzieci, jest białko mleka krowiego. Rzadziej uczulają np. soja, orzechy, ryby oraz cytrusy, truskawki czy pomidory. Eksperci z Polskiego Towarzystwa Dietetyki ostrzegają: „Alergia na białka mleka krowiego jest najczęstszym problemem u niemowląt i małych dzieci. Dotychczas opisano ponad 25 różnych białek mleka krowiego, a wiele z nich może powodować reakcję uczuleniową. Najsilniejszym alergenem (czyli składnikiem, który powoduje niekorzystną reakcję) jest białko serwatki nazwane beta-laktoglobuliną.” Spa - Akademia Młodych Rodziców Czy alergii można zapobiec? Wyjaśniamy, na czym polega profilaktyka alergii. Zapobieganie alergii pokarmowej – ocena ryzyka Z badania EuroPrevall (ogólnoeuropejskiego projektu naukowego, zajmującego się alergiami pokarmowymi) wynika, że alergia pokarmowa u niemowląt to problem około 4,5 proc. polskich dzieci i 2,8 proc. dzieci od 1. do 3. roku życia. Na rozwój alergii pokarmowej w dużym stopniu wpływają geny . Jeśli więc matka lub ojciec dziecka cierpią na alergię, jest spore ryzyko, że dziecko także będzie ją miało. Nawet u dzieci, których rodzice nie byli uczuleni, może wystąpić uczulenie – pokarmowe, wziewne lub kontaktowe. Obecnie uważa się, że alergia jest nie tylko chorobą dziedziczną, ale również środowiskową . Jeśli więc dziecko np. wdycha dym papierosowy, oddycha zanieczyszczonym powietrzem, także może się u niego rozwinąć alergia. Grafika obrazująca zależność między alergią u rodziców i/lub rodzeństwa a wystąpieniem objawów u dziecka. Profilaktyka alergii pokarmowej...
