Żółtaczka u noworodka w większości przypadków jest naturalnym zjawiskiem. Tak zwaną żółtaczkę fizjologiczną przechodzi ok. 70 proc. urodzonych o czasie noworodków i ok. 90 proc. wcześniaków. Jej głównym objawem jest zażółcenie skóry, które nie wymaga leczenia. Niektóre noworodki przechodzą jednak żółtaczkę patologiczną, która może mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie.
Wyjaśniamy:
Przyczyną żółtaczki u noworodka jest wysoki poziom bilirubiny, czyli żółtego barwnika krwi w organizmie dziecka. Nadmiar bilirubiny jest skutkiem rozpadu erytrocytów (czerwonych krwinek), do którego dochodzi po narodzinach dziecka. W czasie życia płodowego czerwone krwinki dostarczały płodowi tlen. Gdy dziecko pojawi się na świecie i oddycha samodzielnie, tak duża ilość erytrocytów nie jest potrzebna. Kiedy erytrocyty zaczynają się rozpadać, wątroba noworodka może nie radzić sobie z przetwarzaniem i wydalaniem dużej ilości bilirubiny. Żółty barwnik przez pewien czas utrzymuje się w organizmie dziecka i wywołuje objawy żółtaczki.
Przyczyny zwiększające ryzyko żółtaczki u noworodka:
Typowe objawy żółtaczki u dziecka w pierwszych dniach po narodzinach to:
Noworodek z żółtaczką czuje się dobrze, może być wypisany ze szpitala. Wymaga częstszego karmienia (piersią – co 1,5–2,5 godz. butelką – co 3, a w nocy – co 4). Częste karmienie sprawia, że bilirubina jest szybciej eliminowana z organizmu.
Żółtaczka pojawia się w 2-3 dobie po przyjściu dziecka na świat i utrzymuje się 2-3 tygodnie. W tym czasie zażółcenie skóry powoli ustępuje. Jeśli mimo upływu trzech tygodni żółty odcień skóry nie słabnie lub się nasila, dziecko powinien zbadać lekarz.
Przedłużająca się żółtaczka czasem ma związek z pokarmem mamy, który utrudnia rozkład bilirubiny. Jeśli dziecko przybiera na wadze, jest spokojne, nie należy samemu odstawiać go od piersi. O przerwaniu karmienia może zdecydować lekarz. Niekiedy zaleca się odstawienie dziecka od piersi na 48 godzin i podawanie mieszanki hypoalergicznej (HA). Nie należy jednak tego okresu przedłużać i powtarzać. Im dziecko starsze, tym wysoki poziom bilirubiny jest mniej groźny. U noworodków, które mają ponad dwa tygodnie, może sięgać nawet 30 mg%.
Jeśli objawy żółtaczki widoczne są już w pierwszej dobie po narodzinach, mamy do czynienia z żółtaczką patologiczną. Jej przyczyną może być:
Na szczęście takie poważne problemy zdrowotne u noworodków zdarzają się bardzo rzadko. Lekarz może skierować dziecko na badania, aby ustalić przyczynę żółtaczki (może to być niezgodność grup krwi pomiędzy mamą a dzieckiem). Pobiera się krew do badania, aby określić poziom bilirubiny, który rośnie bardzo szybko i przekracza dopuszczalne normy.
Nadmiar bilirubiny może zaburzać rozwój noworodka, więc należy jak najszybciej go obniżyć. Żółtaczka patologiczna trwa ponad 2 tygodnie. Jeżeli zażółcenie skóry utrzymuje się dłużej niż 3 tygodnie, robi się posiewy bakteriologiczne i obserwuje dziecko.
Decyzję o badaniu poziomu bilirubiny zawsze podejmuje lekarz, jeśli stwierdzi, że żółtaczka jest zbyt silna. Stężenie bilirubiny można zmierzyć przez skórę, bez narażania dziecka na ból. Jeśli poziom jest wysoki, pobiera się krew do badania.
Fototerapia to najbardziej skuteczny sposób leczenia żółtaczki. Pod wpływem promieni ultrafioletowych (UV) bilirubina jest rozkładana i wydalana z organizmu wraz z moczem. Światło lampy (niebieskie, białe lub zielone) oświetla nagie ciałko dziecka. Zakryte są tylko oczy, (chronią specjalne okularki), a w przypadku chłopców – także jądra. W cięższych postaciach żółtaczki konieczne jest naświetlanie ciała dziecka z obu stron jednocześnie. Fototerapia trwa zwykle półtorej doby. Czasem wydłuża się ją do 3 dni.
Jeżeli poziom bilirubiny jest bardzo wysoki, fototerapii nie można przerywać nawet na czas karmienia noworodka. Choć przystawienie do piersi nie trwa długo (ok. 20-40 min.) ten czas jest potrzebny na leczenie. Kiedy noworodek leży pod lampą, mama powinna odciągać pokarm i podawać go dziecku łyżeczką lub w strzykawce. To dość kłopotliwe, ale już po 2–3 dniach sytuacja powinna wrócić do normy. Przy średnim poziomie bilirubiny naświetlanie można przerywać, aby nakarmić dziecko. Po posiłku noworodek wraca pod lampę. Jest zwykle spokojniejszy i lepiej znosi naświetlanie, ponieważ je, ile chce.
Transfuzję krwi u noworodka z żółtaczką patologiczną wykonuje się w wyjątkowych przypadkach, gdy nie pomaga fototerapia. Noworodkowi do żyły pępkowej zakłada się cewnik i małymi porcjami upuszcza się krew dziecka, a wpuszcza krew dawcy. Organizm zostaje pozbawiony nadmiaru bilirubiny, a (jeśli przyczyną żółtaczki jest konflikt serologiczny) krew oczyszcza się z przeciwciał. Po kilku dniach dziecko może wrócić do domu.
Dzieci, które urodziły się przed czasem, zwykle przechodzą bardziej nasiloną żółtaczkę. Im wcześniej przyszły na świat, tym objawy są silniejsze i dłużej się utrzymują. Jeśli poziom bilirubiny jest wysoki, dziecko powinno być dokładnie zbadane w celu sprawdzenia, co się do tego przyczynia.
Zobacz także:
(_gdeaq = window._gdeaq || []).push(['nc', 'false']); (_gdeaq = window._gdeaq || []).push(['hit', 'edipresse', 'bIDqv5y8I_Zfux68ljhj1ZQ5.MgGtlhQqa8kMeDskjP.37', 'kahtdljmmq', 'enkflgvdoplcaylzbuptjjtkfylu']);
Zastanawiasz się jak najbezpieczniej przewieźć niemowlę w foteliku? Obejrzyj nasz film i wysłuchaj podpowiedzi eksperta.
Gdy dziecko wreszcie przyjdzie na świat i życiodajna pępowina zostanie przecięta, czeka je wiele zmian, by przystosowało się do nowych warunków. Zaczyna przecież samo oddychać, musi więc pozbyć się nadmiaru krwinek czerwonych, które przenosiły tlen, gdy było w łonie mamy. Powstająca wtedy bilirubina musi zostać zneutralizowana przez niedojrzałą wątrobę, a potem wydalona. Kikut pępowiny powinien się zagoić i odpaść, a oddech wyrównać. Czasem trwa to dłużej, niż podają poradniki dla rodziców. Podpowiemy Ci, czy i kiedy powinnaś się tym niepokoić. Dlaczego żółtaczka u noworodka może się przedłużać W krwiobiegu noworodka krąży więcej czerwonych krwinek, niż jest mu to potrzebne do życia poza macicą. Ten nadmiar musi zastać usunięty z organizmu. W pierwszych dniach po narodzinach dochodzi więc do rozpadu erytrocytów zawierających hemoglobinę płodową. Z tego powodu u większości noworodków między 2. a 3. dobą życia pojawia się żółte zabarwienie skóry, spojówek i śluzówek. To tzw. żółtaczka fizjologiczna. Zwykle zażółcenie rozpoczyna się od twarzy, potem pojawia się na tułowiu i przesuwa ku dolnym częściom kończyn. Ustępuje w odwrotnej kolejności z reguły do końca pierwszego miesiąca życia. Najdłużej utrzymuje się na buzi. U dzieci karmionych piersią zażółcenie może się przedłużać nawet do kilku miesięcy. W mleku niektórych mam jest bowiem substancja opóźniająca rozkład bilirubiny przez enzymy w przewodzie pokarmowym maluszka. Nie zagraża to zdrowiu dziecka, jednak lekarz musi wykluczyć inne przyczyny przedłużania się żółtaczki. Kiedy zacząć się niepokoić? Gdy żółtaczka ponownie się nasila oraz kiedy brzoskwiniowy kolor skóry szkraba staje się zielonkawy. Kiedy odpadnie kikut z pępka noworodka Prawie każdy noworodek, który opuszcza szpital, ma jeszcze kikut pępowiny. Co prawda już wtedy zaczyna on podsychać,...
