Choroby oczu u dzieci są coraz częstsze. Okuliści z Uniwersyteckiego Dziecięcego Szpitala Klinicznego w Białymstoku alarmują: kłopoty z widzeniem ma co czwarte dziecko w wieku od pół roku do siedmiu lat. Wiele schorzeń narządu wzroku jest dziedzicznych. Choroby oka takie jak astygmatyzm czy zaćma powstają na skutek nieprawidłowości w budowie gałek ocznych. Inne choroby oczu u dzieci to np. jęczmień, zapalenie spojówek i gradówka – opisujemy objawy i sposoby leczenia.
Gradówka jest przewlekłym stanem zapalnym gruczołu łojowego spojówki tarczkowej. Gradówka wygląda jak twardy guzek przy linii rzęs dolnej lub górnej powieki, zwykle ma od kilku do kilkunastu milimetrów. Zmiana może znajdować się na zewnętrznej i wewnętrznej stronie powieki, może być pojedyncza lub dotyczyć jednego lub więcej gruczołów łojowych (tzw. gradówki mnogie). Leczenie gradówki najczęściej wymaga podania antybiotyku lub chirurgicznego usunięcia.
Jęczmień u dziecka to ostre bakteryjne, gronkowcowe zapalenie gruczołów powiekowych przyrzęsowych i tarczkowych.
Jęczmień jest bolesny, swędzący i wymaga leczenia, bo jego zaniedbanie może prowadzić do powikłań. Taka zmiana u dziecka zazwyczaj po kilku dniach pęka, wycieka z niej ropa, po czym goi się i znika. Czasami konieczne jest zastosowanie antybiotykowej maści na jęczmień.
U noworodków występuje czasem wrodzona niedrożność dróg łzowych: dziecko będzie wyglądać, jakby ciągle płakało, bo jego oczy cały czas wypełnione są łzami. Nie w wyglądzie jednak tkwi problem. Oko z zatkanym kanalikiem łzowym nie jest wystarczająco oczyszczane, dlatego może się w nim wywiązać infekcja. Łzy, które nie odpływają z worka spojówkowego mogą ulec zakażeniu i powodować ropne zapalenie spojówek. Ten stan zapalny wymaga leczenia kroplami z antybiotykiem.
Gdy dziecko ma niedrożny kanalik łzowy, lekarz doradzi masaż wewnętrznego kącika oka i płukanie solą fizjologiczną (od skroni w kierunku nosa). Jeśli to nie pomoże, zaleci krople z antybiotykiem albo sondowanie kanalika za pomocą cienkiej sondy. Jeśli drożność po kilku sondowaniach nie zostanie uzyskana, będzie potrzebny zabieg zespolenia nosowo-łzowego, zazwyczaj z wykorzystaniem laseroterapii. Zespolenie nosowo-łzowe pozwala na prawidłowy odpływ łez, które nawilżają gałkę oczną i wypłukują z worka spojówkowego różne artefakty (patogeny, ciała obce, złuszczone komórki nabłonka spojówki). Ten zabieg można wykonać u dzieci po pierwszym roku życia.
Ta dolegliwość może być wywołana brakiem higieny albo podrażnieniem oka, np. przez drobinki kurzu, piasek albo ostre słońce. Często też zdarza się, że oko jest zaatakowane przez bakterie czy wirusy. Oczy łzawią i pieką, rzęsy są zlepione wydzieliną. Podstawą jest higiena: kilka razy dziennie przemywaj oczy dziecka gazikiem zmoczonym w czystej, przegotowanej i wystudzonej (letniej) wodzie. Pomoże też wkraplanie soli fizjologicznej do oka. Jeżeli oczko jest zaczerwienione albo jeśli zapalenie spojówek nie mija po 2-3 dniach, idź z malcem do pediatry czy okulisty dziecięcego. Specjalista przepisze maść lub krople z antybiotykiem.
Oczka noworodka mogą nie być ustawione równolegle – wynika to z naturalnej niedojrzałości układu nerwowego. Jednak oczy trzy-, czteromiesięcznego dziecka powinny już ustawiać się prawidłowo. Możesz to sprawdzić: przesuwaj powoli kolorową zabawkę przed twarzą dziecka i obserwuj, czy jedno i drugie oczko maluszka porusza się równolegle. Jeżeli uciekają do środka albo na zewnątrz, potrzebna będzie wizyta u okulisty. Zezujące oko jest wyłączane z widzenia przez mózg i pracuje coraz gorzej (grozi mu wtedy tzw. niedowidzenie z nieużywania). Przede wszystkim jak najszybciej umów się do okulisty (w ramach NFZ potrzebne jest skierowanie od lekarza rodzinnego (podstawowej opieki zdrowotnej), pediatry lub innego lekarza pierwszego kontaktu). Lekarz najpewniej na początku zaleci okulary i zasłanianie zdrowego oka, aby skłonić drugie, „leniwe” oko do większego wysiłku.
Czasem zdarza się, że maluch ma cienie pod oczami, bo po prostu taka jest jego uroda. Podkrążone oczy bywają też oznaką niewyspania się. Czasem jednak może to być sygnał, że dziecko jest chore. Cienie pod oczami mają różne kolory: od żółtawozielonego po fioletowe albo bordowe. Skontaktuj się z pediatrą, jeśli cieniom towarzyszy brak apetytu, osłabienie, apatia. Te objawy mogą być oznaką np. anemii, zakażenia dróg moczowych, zarażenia pasożytami lub łączyć się z objawami alergii.
Ta wada refrakcji (czyli potocznie mówiąc, wzroku) ma zwykle związek z nieprawidłowym kształtem rogówki i towarzyszy nadwzroczności lub krótkowzroczności. Obraz padający na siatkówkę oka jest zniekształcony, rozciągnięty. Maluszek z astygmatyzmem widzi nieostro i z bliska, i z daleka. Mruży wtedy oczy, aby wyostrzyć obraz. Astygmatyzm wyrównuje się szkłami cylindrycznymi, które trzeba nosić na stałe (lepiej nie zdejmować za często okularów, bo to pogarsza widzenie).
Może wystąpić w obojgu oczach albo tylko w jednym, objawia się zmętnieniem soczewki. Jeśli zmętnienie jest niewielkie, dziecko widzi nieostro (wpada na meble, nie rozróżnia szczegółów w książeczkach itd.). W przypadku całkowitego zmętnienia maluch zupełnie nie reaguje na bodźce wzrokowe. Całkowita zaćma daje objaw tzw. białej źrenicy i z tego powodu jest wskazaniem do pilnej konsultacji okulistycznej (przede wszystkim wymaga różnicowania z występującym u dzieci złośliwym nowotworem wewnątrzgałkowym – siatkówczakiem).
Zaćmę leczy się operacyjnie: podczas zabiegu usuwa się zmętniałą soczewkę. Potem młodsze dzieci otrzymują okulary lub soczewki kontaktowe, starszym (powyżej dwóch lat) wszczepia się sztuczną soczewkę. W przypadku zaćmy obuocznej operacja wykonywana jest już między 3. a 4. miesiącem życia dziecka, by jak najszybciej przywrócić mu prawidłowe widzenie.
Ta choroba oczu występuje wyłącznie u wcześniaków i dzieci z niską masą urodzeniową. Pod wpływem działania wolnych rodników tlenowych w niedojrzałym oku dochodzi do zaburzenia w dojrzewaniu siatkówki (ściślej mówiąc: w tworzeniu się naczyń krwionośnych). Retinopatia, jeśli jest nieleczona, może doprowadzić do odwarstwienia się siatkówki i utraty wzroku.
Aby w porę wychwycić zmiany chorobowe, wszystkie dzieci urodzone przedwcześnie powinny być badane przez okulistę w 4., 8. oraz 12. tygodniu życia. Retinopatia w początkowym okresie rozwoju może cofnąć się sama. Często jednak okazuje się, że potrzebne będą zabiegi – przy użyciu lasera albo niskiej temperatury – na które skieruje okulista.
Wbrew obiegowym opiniom występuje nie tylko u starszych osób, ale także u nowo narodzonych maluszków. Przyczyną tej choroby jest głównie podwyższone ciśnienie wewnątrz gałki ocznej. U najmłodszych dzieci zwykle zaatakowane są oba oczka. Charakterystycznymi objawami jaskry są duże rogówki (gałki oczne są rozdęte) oraz światłowstręt i łzawienie. Nieleczona choroba prowadzi do stopniowego obumarcia nerwu wzrokowego i może się skończyć utratą wzroku. Leczenie polega na podawaniu leków lub operacji. O wyborze metody może zdecydować tylko okulista, który bierze pod uwagę stadium choroby oraz wiek i stan ogólny dziecka.
Zobacz też:
Wzrok jest tym zmysłem, który pozwala nam oglądać i poznawać świat. Patrząc, zapamiętujemy układ przedmiotów, kolory, kształty, a to jest niezwykle ważne nie tylko w rozwoju, ale i w rozumieniu świata jako całości. Spostrzeganie świata, a co za tym idzie poznawanie go, pomaga w funkcjonowaniu, nie tylko poznawczym, ale przede wszystkim społecznym i emocjonalnym. Dzięki takim zabawom wspieramy wszechstronny rozwój dziecka. wyjaśnia Dorota Zawadzka, psycholożka, ekspertka akcji „Miasteczko Zmysłów”. Dlatego, jak podkreśla Zawadzka, w zabawy wykorzystujące zmysł wzroku – najważniejszy zmysł w poprawnym funkcjonowaniu – warto bawić się regularnie. Jak rozwijać zmysł wzroku? Podstawą będą zabawy stanowiące jednocześnie trening zmysłu wzroku. 1: Wyszukiwanie Może być to wyszukiwanie literek lub – jeśli dziecko potrafi już czytać – wyrazów… wszędzie. W tabelce z literami, w gazetach, na ulicach. Dobrą zabawą będzie też rysowanie, lepienie lub układanie liter – pisanych i drukowanych. Możecie wykorzystać choćby literki z gry Scrabble. radzi ekspertka. Po tę zabawę można śmiało sięgnąć z młodszą pociechą. Wystarczy jedynie ją nieco zmodyfikować. Jeśli maluch jeszcze nie czyta, pobawcie się w wyszukiwanie elementów na obrazkach w książeczkach. Może być to na przykład takie polecenie: znajdź 5 niebieskich owoców lub dwa czerwone auta. Możecie także „znajdować” interesujące rzeczy w swoim otoczeniu. 2: Odtwarzanie Nie ma chyba wśród nas nikogo, kto nie znałby i sam w dzieciństwie nie rysował szlaczków. To doskonały trening motoryki małej i wprawka przed nauką pisania literek, cyferek i nie tylko… Odtwarzanie wzorów, w tym najprostsze szlaczki, stanowić będą świetny wstęp do nauki kodowania w przyszłości. twierdzi psycholożka. Szlaczki można...
Kolejne spotkanie na fanpejdżu Mamo, To Ja FB z ekspertką akcji Miasteczko Zmysłów dotyczyło zmysłu wzroku. Młodzi rodzice mogli na żywo zadawać pytania o jego rozwój, ochronę czy możliwości stymulacji. Dorota Zawadzka odpowiadała na nie przez ponad 40 minut. Oczy duszy czy po prostu jeden ze zmysłów? – Wzrok to oczy duszy, jak to się mówi – zaczęła ekspertka. Dzięki kontaktowi wzrokowemu nawiązujemy relację z drugim człowiekiem. My patrzymy na dziecko, dziecko patrzy na nas, ono dostrzega nasz uśmiech i potem nam na ten uśmiech odpowiada swoim pierwszym uśmiechem społecznym... To wszystko dzieje się pod kontrolą wzroku. Ale też – dodaje Dorota Zawadzka – pod kontrolą wzroku nasze dziecko zaczyna się bawić. Ogląda swoje rączki, poznaje swoje ciało, bierze coraz więcej różnych rzeczy w dłonie. Warto pamiętać, że na początku swoje życia dziecko nie widzi wyraźnie – widzi najlepiej na 20-30 cm, czyli np. twarz mamy karmiącej je piersią. Obejrzyj nasz liveczat i sprawdź, jak rozwija się wzrok dziecka od narodzin do wieku przedszkolnego, nasza ekspertka świetnie to przedstawiła! Najciekawsze pytania? Popatrzcie! Czy zabawka, np. miś, powinien mieć wszystkie kolory tęczy czy być w barwie naturalnej, takiej, jaką ma w rzeczywistości? Zdaniem naszej ekspertki, zabawka może mieć wiele różnych barw, warto jednak, by dziecko wiedziało, jaki kolor ma dane zwierzę czy rzecz naprawdę. Przestrzegała przed zabawkami, które przypominają trochę takie postacie, trochę inne, a w sumie nie wiadomo, co przedstawiają, jednocześnie nie będąc postaciami fantastycznymi. Dorota Zawadzka z dużym zaniepokojeniem wspominała kwestię spędzania przez dzieci dużych ilości czasu przed ekranami telefonów, tabletów czy komputerów. Prosiła, by zwracać uwagę również na odpowiednią odległość monitorów od oczu – zbyt...
Krótkowzroczność u dzieci to powszechna wada. Oko u zdrowego dziecka widzi dobrze zarówno z bliska, jak i z daleka dzięki zdolności do akomodacji. U krótkowidza jest inaczej: oddalony obraz staje się dla niego niewyraźny i rozmazany. Wyjaśniamy, jakie objawy daje krótkowzroczność u dzieci, jak ją zahamować i czy wada może się cofnąć. Krótkowzroczność u dzieci Krótkowzroczność jest to wada wzroku, która utrudnia funkcjonowanie dzieciom np. w szkole, kiedy nie widzą tego, co nauczyciel napisał na tablicy, lub podczas zabawy, bo obraz, który jest dalej, rozmazuje się. Krótkowidz bardzo dobrze widzi z bliska i nie ma problemu z rozczytaniem nawet drobnego druczku, ale im coś jest dalej, tym ostrość widzenia się pogarsza. Okuliści wyróżniają trzy rodzaje krótkowzroczności: niską (do -3 dioptrii), średnią (między -3 a -8 dioptrii), wysoką (powyżej). W przypadku wysokiej krótkowzroczności pojawiają się zmiany w siatkówce, które przede wszystkim mogą prowadzić do jej odwarstwienia lub do zmian zwyrodnieniowych w plamce siatkówki, i wpływać znacząco na obniżenie czynności wzrokowych dziecka. Krótkowzroczność u dzieci: przyczyny Wśród przyczyn krótkowzroczności niebagatelną rolę odgrywają geny . Jest to wada wzroku, którą dziedziczymy po przodkach. Jeśli ty lub twoi rodzice jesteście krótkowidzami, ryzyko, że twoje dzieci również będą miały tę dolegliwość, wzrasta aż 6-krotnie. Obecnie jednak krótkowzroczność bardzo często powstaje na skutek nieodpowiedniego trybu życia . Do powstawania tej wady wzroku przyczyniają się: długie siedzenie przed ekranem (telewizor, laptop, tablet); brak odpowiedniej dawki ruchu na świeżym powietrzu; ciągłe przebywanie w zamkniętych pomieszczeniach i patrzenie na rzeczy, które są blisko (oko odpoczywa, gdy jesteśmy na zewnątrz i patrzymy w dal). Najnowsze badania...
