Czy wiesz, że skóra noworodka jest aż 10 razy cieńsza od twojej? Potrzeba trzech lat, by zgrubiała i dzięki temu stała się mniej delikatna oraz podatna na podrażnienia. Zanim to jednak nastąpi, zdąży przysporzyć ci wielu problemów. Jednym z najczęstszych problemów, z którymi borykają się rodzice – zwłaszcza latem – są potówki u dziecka. Co stosować, by pozbyć się potówek, a przede wszystkim – o czym pamiętać, by się nie pojawiły? Podpowiadamy!
Gruczoły potowe u maleńkich dzieci są jeszcze słabo rozwinięte i dlatego blokują się znacznie częściej niż u dorosłych. Jakby tego było mało, ośrodek termoregulacji w mózgu noworodka także nie działa tak sprawnie jak u jego rodziców. W efekcie ciało malucha oziębia się – ale i przegrzewa – naprawdę błyskawicznie. Jeśli więc żar leje się z nieba, a maleństwo ma na sobie body, pajacyk, a do tego jest opatulone („żeby nie zmarzło, żeby go nie przewiało”) ciepłym kocykiem, nie powinno dziwić, gdy na jego ciele pojawiają się potówki. Bywa, że ich przyczyną jest nadużywanie oliwki czy nazbyt tłuste kremy.
Jednak najczęstszy powód to po prostu za ciepłe ubieranie dziecka, co prowadzi do jego przegrzania. Jak sprawdzić, czy w trosce o to, by maluch nie zmarzł, nie przesadziliśmy i czy nie jest mu za gorąco? Niezawodnym sposobem jest dotknięcie jego karku, a nie rączek czy nóżek. Powinien być ciepły, ale nie spocony.
By uniknąć potówek, najlepiej pamiętać o zasadzie, że dziecko, które leży w wózku, powinno mieć na sobie o jedną warstwę odzieży więcej niż dorosły. W praktyce oznacza to tyle warstw ubrań, ile ma mama lub tata, a do tego – okrycie. Latem z powodzeniem wystarczy cienki, np. ażurowy, kocyk lub flanelowa pieluszka. Przy dużym upale można zrezygnować i z tego (chyba że maleństwo śpi – wtedy ta dodatkowa warstwa się przyda). Nawet gdy jest bardzo ciepło, można włożyć noworodkowi i małemu niemowlęciu cieniutkie skarpetki. A czapeczka? Jeśli jest upalnie i bezwietrznie, a dziecko leży w zacienionym miejscu, można ją sobie podarować.
Ubranka malca powinny być przewiewne – najlepsze są te z bawełny lub bambusa. Od pewnego czasu hitem rynkowym są rożki, kocyki, pieluszki i pościel, wykonane z alg morskich. Mają one właściwości pielęgnacyjne, antyalergiczne i termoregulacyjne, dzięki czemu jeszcze lepiej ochronią dziecko przed potówkami. A to dlatego, że tkanina z alg morskich w kontakcie ze skórą uwalnia minerały zawarte w algach, które zapobiegają odparzeniom i stanom zapalnym skóry oraz koją je i leczą, a także świetnie chłoną wilgoć. Pochłaniają też promienie UV.
Potówki u noworodków, niemowląt i małych dzieci nie stanowią żadnego zagrożenia dla zdrowia. Są jednak mocno niekomfortowe, bo pieką i swędzą. Czerwone, drobne grudki wypełnione przezroczystym płynem lub białe grudki z mętną wydzieliną wewnątrz umiejscowione są tam, gdzie zbyt ciepło ubrany malec poci się najszybciej, czyli na twarzy, plecach, z tyłu głowy, w pachwinach, na udach, brzuchu i pupie. Jak się ich pozbyć?
Niezależnie od tego, z jakimi potówkami masz do czynienia, zacznij przede wszystkim od lżejszego ubierania malca. Dbaj również o częste oraz dokładne oczyszczanie i osuszanie jego skóry – przemywaj potówki kilka razy dziennie wodą z emolientami. Na pewien czas zrezygnuj za to ze stosowania tłustych oliwek, bo mogą one zatykać ujścia gruczołów potowych.
Gdy maluch ma potówki pod szyją lub na twarzy, najlepiej stosować naturalne, delikatne środki. Regularnie przemywaj buzię i szyjkę dziecka wodą lub ziołowym naparem na bazie przegotowanej wody i rumianku. Nie smaruj twarzy dziecka kremami!
Możesz przez kilka dni kąpać dziecko w wodzie z dodatkiem kilku kryształków nadmanganianu potasu. Pamiętaj, że woda w wannie powinna być lekko różowa, a nie fioletowa. Nigdy nie osuszaj potówek preparatami z alkoholem! I nie smaruj ich kremem, ponieważ gruczoły potowe zatkają się jeszcze bardziej i problem się pogłębi. Może nawet dojść do stanu zapalnego. Pomocna w zwalczaniu potówek jest również kąpiel z dodatkiem krochmalu.
Jeśli zawiodą domowe sposoby, sięgnij po leki z apteki. Na potówki polecane są specjalne zasypki. Takie produkty osuszają skórę, działają łagodząco i kojąco, a nawet niwelują świąd i pieczenie. Jeśli jednak grudek jest dużo albo jeśli utrzymują się mimo „planu naprawczego”, nie czekaj, tylko idź z maluchem do pediatry.
Konsultacja: dr n. med. Alicja Karney, pediatra, kieruje Oddziałem Pediatrycznym Hospitalizacji Jednego Dnia w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie
Zobacz też:
Film powstał we współpracy z Centrum Medycznym
Czasem widać je tuż po porodzie, czasem dopiero po kilku tygodniach lub miesiącach. Pojawiają się nagle i bardzo niepokoją rodziców. Są białe, różowe albo czerwone. Mowa o przeróżnych plamkach, grudkach, krostkach... Co robić, gdy je zobaczysz? Skóra maleństwa bardzo różni się od twojej. Jest cieniutka i wrażliwa, a także bardzo delikatna. Zaszkodzić jej może coś, co Tobie wydaje się miłe – na przykład pachnące mydełko, krem czy balsam. Niedobra jest też zbyt wysoka temperatura otoczenia. Skóra łatwo się wtedy wysusza, pojawiają się na niej różne plamki, grudki, krostki. Wielu z nich łatwo się pozbyć: wystarczy... poczekać, zmienić mydło, krem czy proszek do prania. Są jednak i takie, które trzeba jak najszybciej pokazać lekarzowi. Jeśli krostka wygląda podejrzanie, nigdy nie próbuj leczyć jej sama. Dzięki naszemu przewodnikowi nauczysz się odróżniać te zmiany, które wyleczysz w domu, od tych, jakie musisz pokazać lekarzowi. Zaskórniki i ropne krostki To może być: trądzik niemowlęcy. Trądzikowe grudki pojawiają się u co piątego niemowlęcia. Najczęściej na buzi i klatce piersiowej. Przyczyną tego jest zazwyczaj nadmiar hormonów, które maleństwo otrzymało w łonie mamy. U niektórych dzieci trądzik występuje także z powodu nieprawidłowej pielęgnacji – najczęściej po prostu używamy zdecydowanie za dużo oliwki. Jak pomóc? Kilka razy dziennie przemywaj dziecku skórę wodą z dodatkiem specjalnych płynów do mycia, natłuszczających skórę, np. Oilatum, Mustela, Hascosan, Lipikar. Nie używaj mydła, bo za mocno wysusza ono skórę. Jeśli to nie pomaga, idź z malcem do dermatologa. Zaczerwienienie skóry To może być: Rumień toksyczny noworodków. W drugie,-trzeciej dobie po porodzie na skórze mogą się pojawić plamy rumieniowe, a czasem również krostki. Przyczyna dokładnie nie jest znana. Najprawdopodobniej to pozostałość po...
Cieniutka skóra niemowlęcia jest bezbronna wobec słońca, wody i bakterii, a właśnie z nimi w lecie styka się z nią bardzo często. Mogą z tego wyniknąć kłopoty! Zobacz, jak wtedy pielęgnować malucha. 1. Potówki Jak poznać? Potówki to drobne grudki, najczęściej na karku, szyi, brzuszku i na plecach dziecka. Są efektem przegrzania i pocenia się maleństwa. Na szczęście potówki zazwyczaj nie są groźne, jednak zdarza się czasem, że jeśli pozostaną nieleczone – zmieniają się w ropne zmiany. Co robić? Nie dopuszczaj do powstania potówek. W gorące dni ubieraj malucha w ubranka z bawełny i chroń przed upałem. Jeśli krostki się pojawią, wykąp dziecko w chłodnej wodzie (jeśli lekarz zaleci, możesz dodać do niej 2–3 kryształki nadmanganianu potasu, dokładnie je rozpuszczając, aby woda była lekko różowa). Nie smaruj potówek żadnym kremem. Krostki z ropnymi czubkami dezynfekuj raz lub dwa razy dziennie. 2. Sucha skóra Jak poznać? Szorstkie i łuszczące się placki częściej zdarzają się zimą, ale latem, zwłaszcza po wakacjach na plaży, również mogą się pojawić. Zwykle umiejscowione są na brzuszku, przedramionach i łydkach malucha. Co robić? Kąp dziecko w letniej wodzie z dodatkiem emolientów, czyli preparatów leczniczych, które nie wysuszają skóry. Nie natłuszczaj małego ciałka oliwką (możesz w ten sposób doprowadzić do łojotokowego zapalenia skóry), ale nawilżaj je lekkimi balsamami albo mleczkami do ciała. Dawaj dziecku więcej pić – dzięki temu nawilżysz skórę od wewnątrz. 3. Liszajec Jak poznać? Możesz podejrzewać, że maluch ma liszajec, jeśli na jego ciele (np. na twarzy, pod pachami, na pupie) pojawiły się drobne pęcherzyki, które po kilku dniach zaczynają pękać i wydzielać żółtawy, kleisty płyn. Pęknięte szybko zasychają, tworząc strupy. Skóra wokół nich...
