Błonica to jedna z chorób zakaźnych, atakująca głównie dzieci. Najbardziej powszechna jest błonica gardła i krtani. Do zakażenia dochodzi na skutek kontaktu z bakteriami maczugowca błonicy.
Spis treści:
Błonica (dyfteryt) to choroba zakaźna groźna zwłaszcza w przypadku dzieci. Jej nazwa pochodzi od tzw. błon rzekomych, które pojawiają się w miejscu zakażenia. Błony wyglądają jak szary nalot – próba jego usunięcia powoduje krwawienia.
Błonica może prowadzić do znacznych uszkodzeń różnych narządów wewnętrznych, takich jak serce, wątroba, nerki. Niewłaściwe leczenie dyfterytu może prowadzić do śmierci.
Zachorowanie na błonicę powodują bakterie (konkretnie: bakterie maczugowca błonicy), zaatakowane przez wirusy (bakteriofagi). Przedostają się one do organizmu przez nos lub przez usta i kolonizują górne drogi oddechowe dziecka, wywołując chorobę. Produkowana przez bakterie toksyna błonicza może powodować uszkodzenia narządów wewnętrznych.
Błonica jest chorobą wysoce zaraźliwą. Bakterie maczugowca odpowiedzialne za przenoszenie błonicy mogą przedostać się do organizmu:
Dyfteryt nie daje o sobie znać od razu po zakażeniu, dlatego drogi zakażania są łatwe. Nie sposób przewidzieć, czy osoba, która dotyka dziecko lub niechcący kichnie, nie ma akurat błonicy w początkowej fazie, która nie daje jeszcze objawów.
Od przedostania się bakterii maczugowca do organizmu do wystąpienia pierwszych objawów błonicy mija zwykle od 2 do 6 dni (w tym czasie chory już zaraża innych). Błonica przeważnie atakuje gardło lub krtań, a jej objawy są następujące:
W celu zdiagnozowania błonicy pobiera się dziecku wymaz z gardła i dokonuje jego analizy. Jeśli wyniki potwierdzą chorobę, rozpoczyna się leczenie. Dziecko chore na błonicę musi być odizolowane od otoczenia – to jedyny sposób, żeby choroba nie rozprzestrzeniała się dalej. W tym czasie codziennie wykonywane są badania, czy bakterie maczugowca wciąż zalegają w nosie lub gardle dziecka. Dopiero jeśli przez sześć kolejnych dni wyniki badań będą ujemne, czyli nie będą już wskazywały na obecność bakterii w organizmie, dziecko będzie mogło z powrotem mieć kontakt z otoczeniem.
Leczenie obejmuje terapię antybiotykową (głównie są to antybiotyki na bazie penicyliny). Chory otrzymuje też antytoksyny. Warto wspomagać leczenie witaminami – szczególnie witaminą C i witaminami z grupy B. Ponieważ błonica atakuje drogi oddechowe, może dojść do ich zablokowania, wówczas wykonuje się zabieg tracheotomii, w przeciwnym razie chory mógłby się udusić.
Błonica to choroba mocno obciążająca organizm. Po jej przebyciu chory może mieć uszkodzone narządy wewnętrzne. Do najczęstszych powikłań po dyfterycie należą:
W Polsce szczepienie na błonicę odbywa się szczepionką DTP albo DTaP (przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi). Dostępne są również szczepionki monowalentne (tylko na błonicę) i dwuwalentne (obejmujące ochronę przeciwko błonicy i tężcowi).
Według kalendarza szczepień każde dziecko powinno zostać zaszczepione 4 dawkami szczepionki przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP) w:
Od 7. roku życia zaleca się stosowanie dawek szczepionki o zmniejszonej zawartości substancji czynnej (d). Udowodniono, że u starszych dzieci i dorosłych podanie normalnej dawki (D) w przypominającym szczepieniu, prowadzi często do niepożądanych odczynów poszczepiennych.
Dawki przypominające – szczepionkę przeciw błonicy w skojarzeniu ze szczepionką przeciw tężcowi (dT) – podaje się w wieku 14 oraz 19 lat. Zalecane są też dawki przypominające dla dorosłych (co 10 lat).
Niepożądane odczyny poszczepienne po szczepionce przeciw błonicy występują rzadko. Zwykle są to odczyny miejscowe (zaczerwienienie, bolesny obrzęk). Rzadko pojawiają się odczyny ogólne, jak:
Zwykle ustępują po 24 godzinach. Każdy niepożądany odczyn poszczepienny koniecznie jak najszybciej trzeba zgłosić lekarzowi.
Kiedyś zachorowania na błonicę były bardzo częste. Obecnie młodzi lekarze często nie wiedzą, czym jest błonica, gdyż nigdy nie widzieli żadnego jej przypadku. W latach 50. XX wieku w Polsce było ok. 40 tys. zachorowań na błonicę rocznie, umierało z tego powodu 3 tysiące osób. Dzięki wprowadzeniu obowiązkowych szczepień, w ostatnich latach w Polsce nie ma zachorowań na błonicę.
W prawie całej Europie błonica została niemal całkowicie wyeliminowana. Występuje jeszcze w Albanii i krajach byłego Związku Radzieckiego. Na świecie nadal są zachorowania na błonicę – głównie w krajach rozwijających się w:
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), w 2010 roku zarejestrowano na świecie 4187 zachorowań na błonicę oraz 5 tysięcy zgonów. Dlatego specjaliści uważają, że szczepienia przeciw błonicy nadal są konieczne: jeśli zaprzestanie się powszechnych szczepień ochronnych, choroba może wrócić.
Jest też ryzyko zachorowania na błonicę, jeśli nieszczepione dziecko wyjedzie np. zagranicę, gdzie zachorowania są częste (albo zetknie się w Polsce z chorą osobą). U nieuodpornionych osób błonica może mieć bardzo ciężki przebieg.
Zobacz także:
Krztusiec u dzieci w ostatnich latach coraz częściej powraca. Jest to skutek działania rodziców, którzy unikają podawania szczepionek dzieciom. Szczególnie ciężki przebieg krztusiec ma u niemowląt i małych dzieci. U dorosłych często pozostaje nierozpoznany, gdyż bywa mylony z innymi chorobami (np. zapalenie płuc). Dziecko zakaża się krztuścem najczęściej od osoby dorosłej, ale zdarzają się też zakażenia w obrębie grup żłobkowych lub przedszkolnych. Spis treści: Co to jest krztusiec? Krztusiec u dzieci – objawy Krztusiec u niemowlaka – objawy Krztusiec u dzieci szczepionych Powikłania po krztuścu Jak szczepić dziecko przeciw krztuścowi Przeciwwskazania do szczepienia na krztusiec NOP po szczepionce przeciw krztuścowi Co to jest krztusiec? Krztusiec (inaczej koklusz) to choroba zakaźna, a jej przyczyną są bakterie, tzw. pałeczki krztuśca. Choroba jest bardzo zaraźliwa: 90 proc. osób, które nie są uodpornione, zakaża się krztuścem w wyniku kontaktu z chorą osobą. Kokluszem można się zakazić w każdym wieku. Krztusiec u dzieci – objawy Okres wylęgania choroby wynosi od 6 do 20 dni. Bakterie, po przedostaniu się do organizmu, wnikają do tkanek. Wydzielają toksynę, która niszczy nabłonek dróg oddechowych. Dostaje się też do układu nerwowego i może uszkodzić mózg. Początkowo objawy krztuśca przypominają zwykłą infekcję . Dziecko ma: katar, ból gardła, czasem gorączkę. W tej fazie choroby krztusiec zwykle nie jest rozpoznawany (a jednocześnie jest to faza najbardziej zakaźna). Po ok. 7-14 dniach do objawów dołącza silny kaszel (często pojawia się w nocy). Jest on bardzo charakterystyczny, gdyż przypomina „ pianie koguta ’’. Napady kaszlu mogą trwać wiele minut, prowadząc do wymiotów i osłabienia...
Tężec jest chorobą zakaźną, ale nie zaraźliwą – jest to powikłanie po skaleczeniu. Objawy tężca mogą wystąpić u ludzi i zwierząt. Zbyt późno wprowadzone leczenie może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia pacjenta. Dlatego najlepszą przed nim obroną jest profilaktyka i szczepienie przeciwtężcowe. Śmiertelność w wyniku zakażenia tężcem wynosi 6-60 proc. i zależy od postaci i zaawansowania choroby. Spis treści: Tężec – objawy Kiedy pojawiają się objawy tężca Zakażenie tężcem – czynniki ryzyka Rodzaje tężca i ich objawy Tężec – leczenie Szczepienie Tężec – objawy Pierwsze objawy tężca pojawiają się w okolicy zranienia. Należą do nich: przeczulica okolic skaleczenia, zaburzenia czucia (odrętwienie), bóle głowy , niepokój, wzmożone napięcie mięśni w okolicy skaleczenia. Z upływem czasu objawy mogą obejmować kolejne partie ciała: kończyny, brzuch, tułów. Może wystąpić szczękościsk , trudności z połykaniem, zaburzenia kontroli nad mięśniami twarzy i karku. Obserwuje się też drżenia, drgawki i bolesne prężenia, a także trudności w oddychaniu i napady duszności. Im bardziej zaawansowana choroba, tym większe stwarza zagrożenie dla zdrowia i życia. Kiedy pojawiają się objawy tężca Pierwsze symptomy można zaobserwować w czasie od 2 do 14 dni od zranienia. Czas ich wystąpienia zależy od rozległości i stopnia zanieczyszczenia rany – im są większe, tym szybciej pojawiają się objawy. Zakażenie tężcem – czynniki ryzyka Nie każde zranienie kończy się zakażeniem i wystąpieniem objawów tężca. Większe ryzyko rozwoju choroby pojawia się, gdy: rana jest głęboka i poszarpana, rana jest wynikiem ugryzienia przez psa czy inne zwierzę, nastąpiła duża utrata krwi , uszkodzenie skóry jest wynikiem znacznego...
Błonica nazywana też jest dyfterytem, krupem lub dławcem. W dzisiejszych czasach w krajach wysokorozwiniętych, dzięki szczepieniom, jest rzadko spotykana . I całe szczęście, bo przed erą szczepień zbierała obfite śmiertelne żniwo, zwłaszcza wśród dzieci. Błonica: przyczyny rodzaje i objawy leczenie powikłania kto jest zagrożony Przyczyny błonicy Chorobę wywołuje bakteria – maczugowiec błonicy. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową lub przez bezpośredni kontakt z chorym lub nosicielem wirusa. Do organizmu dostaje się przez nos lub usta. Bakteria produkuje toksynę, która przedostając się do krwi przez uszkodzoną błonę śluzową, może uszkadzać narządy wewnętrzne: nerki, wątrobę, serce, ośrodkowy układ nerwowy (mózg). Rodzaje i objawy błonicy Postać choroby zależy od tego, gdzie ulokuje się bakteria, a może atakować gardło, krtań, nos, uszy skórę, śluzówkę narządów płciowych. Błonica gardła – dyfteryt Jest to najczęściej występująca postać choroby. Do jej objawów należą: umiarkowane bóle gardła, utrudnione połykanie, bladość twarzy, umiarkowana gorączka, nalot w gardle tworzący białawoszarą błonę rzekomą, zmieniona mowa, słodkawy fetor z ust , powiększenie węzłów chłonnych pod żuchwą. Przy ciężkim przebiegu błonicy gardła dochodzi do znacznego obrzmienia szyi, a nalot w gardle jest krwisty i rozległy. Może dojść też do zatrucia organizmu, co objawia się szybkim ale miękkim tętnem, zaburzeniami pracy serca, porażeniem mięśni, a w najgorszym układzie – do śmierci chorego. Błonica krtani – dławiec, krup Atakuje młodsze dzieci, a bakteria w głównej mierze zajmuje krtań. Do objawów tej choroby zalicza się: obrzęk i nalot na strunach głosowych, zwężenie szpary głośni, nasilająca się duszność –...
