Okazuje się że dieta w dzieciństwie (a także w życiu płodowym – dzięki diecie kobiety w ciąży), ma duży wpływ na pojawienie się u człowieka tzw. chorób cywilizacyjnych - tego dowodzą badania naukowe. A ponieważ coraz więcej coraz młodszych osób, także dzieci i młodzieży, choruje m.in. na cukrzycę, nadciśnienie lub jest otyła, naukowcy poszukują nowych dowodów na związek tych chorób z dietą. I choć badania ciągle trwają, wiadomo już, że duży (choć niejedyny) wpływ ma na to nieodpowiedni sposób żywienia. Stąd właśnie wzięła się idea tzw. programowana żywieniowego. Nie żyjemy już na szczęście w czasach, gdy kluczowa była walka o jakiekolwiek jedzenie, czas więc wybierać je mądrze i mieć wpływ na zdrowie dziecka, uaktywniając u niego geny, które zapewnią mu zdrowie.
Tak, ale ilość informacji dotyczących rozwoju i zdrowia znajdująca się w genach człowieka jest tak wielka, że w ciągu życia możemy wykorzystać tylko niewielką jej część. Teoria programowania żywieniowego zakłada, że wpływ środowiska, w którym żyjemy, oraz sposób żywienia w tzw. krytycznych okresach życia (okres płodowy i pierwsze trzy lata życia) w największym stopniu decydują o rozwoju i zdrowiu w kolejnych latach. We wczesnym dzieciństwie kształtują się nawyki żywieniowe dziecka, stąd tak ważne jest, by były one prawidłowe. Raz wykształcone nieprawidłowe nawyki będą powielane w późniejszym życiu, a także w dorosłości.
Zobacz też: Jak zacząć zdrowiej jeść i karmić dziecko? 5 najważniejszych zasad
To koncepcja, która zakłada, że wpływ m.in. niedoboru lub nadmiaru składników pokarmowych w życiu płodowym i w pierwszych trzech latach życia dziecka prowadzi do trwałych zmian w procesach metabolicznych i hormonalnych, które wpływają na zdrowie dziecka w późniejszych latach. Nieodpowiednia dieta mamy w ciąży i małego dziecka przeprogramowuje organizm, a skutkiem tego może być rozwój chorób metabolicznych (np. cukrzycy) lub sercowo-naczyniowych (np. nadciśnienia) w dorosłości. Skutków nieprawidłowego żywienia nie widać od razu, co często osłabia czujność rodziców.
Odpowiednie żywienie kobiety w ciąży i dziecka w pierwszych latach życia zapewnia nie tylko to, że maluch prawidłowo rośnie, jest dobrze odżywiony, ale też wpływa na jego zdrowie – czyli programuje je na kolejne lata. Dobra dieta:
Zobacz też: Czym zastąpić biały cukier w diecie dziecka?
Bardzo ważne jest karmienie niemowląt wyłącznie piersią przez pierwsze sześć miesięcy życia (minimum cztery miesiące), a potem nawet do 12. miesiąca lub dłużej. Jeśli to niemożliwe, wspólnie, z lekarzem należy wybrać odpowiednie mleko modyfikowane. Jak najwcześniej (już w momencie rozszerzania diety) trzeba uczyć niemowlęta zaspokajania pragnienia wodą (a nie sokami). Gdy dziecko zaczyna jeść coś więcej niż mleko (początek rozszerzania diety powinien nastąpić między 17. a 26. tygodniem życia), należy wybierać dla niego odpowiednie produkty – warto kierować się nowym schematem żywienia z 2014 r. Ważne jest też przygotowywanie lekkostrawnych dań – polecane jest gotowanie produktów, duszenie ich oraz pieczenie w folii. Dzieci powinny jeść regularne i dobrze zbilansowane posiłki, najlepiej w miłej i przyjaznej atmosferze, w gronie rodzinnym. Warto pamiętać, że to rodzic decyduje, co i kiedy podaje dziecku, a dziecko – ile zje.
Oto najczęstsze błędy w dziecięcej diecie:
Zobacz też: Co to są produkty wysoko przetworzone i dlaczego dzieci nie powinny ich jeść?
Konsultacja: dr inż. Anna Harton, dietetyk, jest pracownikiem naukowym w Zakładzie Dietetyki Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie
Dlaczego żywienie w 1000 pierwszych dni życia dziecka jest tak ważne? Kluczowym okresem dla prawidłowego rozwoju dziecka jest zarówno okres ciąży, jak i pierwsze lata jego życia, czyli 1000 pierwszych dni. To w tym czasie rozwija się mózg, dojrzewa układ pokarmowy, programuje się metabolizm oraz kształtuje się układ odpornościowy dziecka. Wtedy budowane są także zdrowe nawyki żywieniowe, które mają znaczenie dla zdrowia dziecka teraz i w przyszłości. Jak powinna wyglądać dobrze zbilansowana dieta świadomej kobiety w ciąży? Prawidłowy jadłospis powinien składać się przede wszystkim z warzyw, owoców, produktów zbożowych dostarczających węglowodany złożone, a także dobrej jakości białek i tłuszczów. Warto sięgnąć po koktajle owocowo-warzywne, sałatki czy surówki. Warzywa powinny być dodatkiem do każdego posiłku, najlepiej by stanowiły przynajmniej jego połowę. W okresie ciąży wzrasta zapotrzebowanie organizmu na kalorie. W II trymestrze ciąży zwiększa się ono o 360 kalorii dziennie, w III trymestrze jest o 475 kalorii większe od okresu sprzed ciąży. Warto, by w diecie przyszłej mamy znalazły się składniki wspierające rozwój układu nerwowego i narządu wzroku płodu: kwas dokozaheksaenowy i kwasy tłuszczowe omega-3 oraz produkty bogate w foliany. Jakich składników odżywczych nie powinno zabraknąć w diecie mamy karmiącej? Dla malucha, który, nie ukończył 6. miesiąca życia, nie ma lepszego pokarmu, niż mleko mamy. WHO zaleca wyłączne karmienie piersią przez pierwszych 6 miesięcy życia dziecka. Nie ma potrzeby profilaktycznego eliminowania z diety mamy karmiącej produktów, potencjalnie alergizujących. Kluczowe jest spożywanie przez kobietę pełnowartościowych produktów, bogatych we wszystkie składniki odżywcze: białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy i sole mineralne. Mama karmiąca powinna przestrzegać zasad opisanych w Piramidzie Zdrowego...
Dzieci potrzebują białka – dzięki niemu mogą rozwijać się ich kości i mięśnie. To główny materiał budulcowy dla rosnącego organizmu. Ma także znaczenie dla rozwoju mózgu. Choć zapotrzebowanie na białko jest dość wysokie, nietrudno je przekroczyć, co może doprowadzić do poważnych kłopotów ze zdrowiem. Efektem nadmiaru tego składnika pokarmowego może być otyłość, obciążenie pracy nerek i większe ryzyko chorób cywilizacyjnych takich jak miażdżyca, zawał czy udar. Aby zafundować dziecku zdrową przyszłość, od samego początku mądrze dobieraj produkty ( źródła białka ), które znajdą się w jego diecie. Gdzie szukać białka? Na hasło „białko” zwykle mamy przed oczami mięso lub mleko. Ale ten cenny składnik pokarmowy znajdziemy również w wieku innych produktach pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Białko zwierzęce uchodzi za pełnowartościowe. Poza mięsem zawierają je m.in.: mleko sery ryby jaja Źródłem białka roślinnego są między innymi: produkty zbożowe (kasze) warzywa strączkowe (groszek zielony, fasolka) Eksperci z Polskiego Towarzystw Dietetyki wyjaśniają: „Szczególnie ważne w pierwszym roku życia jest odpowiednie spożycie białka, nie może być za niskie, ale nie powinno być także zbyt wysokie. Zalecenia specjalistów dotyczące ilości białka dla niemowląt, określają zapotrzebowanie na ten składnik na poziomie 7 – 11 gramów na dobę. To bardzo niewielka ilość w porównaniu do zapotrzebowania osoby dorosłej.” Czytaj więcej na: Zdroweodkolyski.pl Co jest dobrym źródłem białka dla dziecka? Sprawdź, jakie produkty obfitujące w białko warto podawać niemowlętom i dzieciom w 2. roku życia oraz kiedy dokładnie włączać je do diety? Mleko – nie ma obaw, że przekarmisz dziecko białkiem , jeśli karmisz je piersią. Nawet jeśli masz do czynienia z „małym...
Tematem spotkania prasowego organizowanego przez firmę Nestlé była „ Rola białka w epigenetycznym programowaniu żywieniowym”. Epigenetyka to ostatnio modne słowo. To taka gałąź nauki, w której eksperci tropią zmiany zachodzące w naszych genach pod wpływem czynników zewnętrznych – środowiska, trybu życia, diety. I właśnie odpowiednia i dobrze zbilansowana dieta dziecka była przyczynkiem do naszej rozmowy ze specjalistami. Okazuje się bowiem, że kod DNA to jedynie gotowy plan działania, a jego realizacja zależy od bardzo wielu czynników. I tak na przykład nadmiar lub niedobór białka oraz jego jakość (roślinne, zwierzęce) mają wpływ na określone sekwencje genów. Mogą je aktywować lub wyciszać. Poznaj: Badania genetyczne dzieci Opinie ekspertów Mamy ‒ zatroskane przyszłością swoich dzieci, niemal jednomyślne przyznają, że ich własne mleko jest najlepsze na świecie i najzdrowsze dla dziecka. Przyznają to także eksperci zajmujący się zdrowiem i żywieniem dzieci, którzy do końca 6. miesiąca życia wszystkim maluchom zalecają wyłączne karmienie mlekiem mamy . Po tym czasie do diety dziecka wprowadzane jest często mleko modyfikowane. Warto wtedy rozważyć wszystkie wytyczne pozwalające na wybór produktu najlepszego dla dziecka. Takiego, który będzie umożliwiał prawidłową ekspresję genów. – Nadwaga i otyłość są narastającym problemem zdrowotnym, dlatego zwiększa się zainteresowanie metodami zapobiegania ich występowaniu. W ostatnim okresie szczególne znaczenie przypisuje się teorii wczesnego programowania metabolicznego, która zakłada, iż ekspozycja na różne doświadczenia, w tym żywieniowe, w tak zwanych krytycznych okresach życia pre- i postnatalnego programuje rozwój osobniczy i zdrowie w dalszych, nawet odległych latach życia. W wielu badaniach obserwacyjnych i epidemiologicznych dowiedziono, że istnieje zależność pomiędzy urodzeniową masą...
