Endometrioza to bolesna i bardzo dokuczliwa choroba, która komplikuje życie tysięcy kobiet. Choroba ta ma też spory wpływ na płodność. Odpowiadamy na pytanie, jakie masz szanse zajść w ciążę, mając endometriozę, a także czy endometrioza może być zagrożeniem dla rozwoju płodu i przebiegu ciąży.
Spis treści:
Endometrioza to schorzenie, które objawia się obecnością komórek endometrium (błony śluzowej wyściełającej jamę macicy) poza wnętrzem macicy. Zazwyczaj ogniska zapalne są rozmieszczone w okolicy organów rozrodczych, czasem jednak występują u pacjentek w sąsiadujących narządach (m.in. w pęcherzu moczowym, otrzewnej czy jelicie grubym). Największy ból sprawia pacjentkom tworzenie się zrostów na skutek stanu zapalnego towarzyszącego endometriozie oraz naciekaniu włókien nerwowych.
Endometrioza to poważna choroba, której nie można bagatelizować – tym bardziej jeśli planuje się ciążę. Ważne więc, aby umieć rozpoznać jej objawy:
Endometrioza może być długo nierozpoznana, gdyż jej objawy są podobne do innych chorób. Często od wystąpienia pierwszych objawów do zdiagnozowania schorzenia mija kilka lat. Aby ostatecznie potwierdzić rozrost endometrium, przeprowadza się badanie USG, chociaż czasami konieczne jest także wykonanie laparoskopii diagnostycznej lub laparotomii (otwarcia powłok brzusznych).
Kobiety chorujące na endometriozę trudniej zachodzą w ciążę. Szacuje się, że aż 30 proc. pacjentek z tą chorobą ma problemy z poczęciem. Nie oznacza to jednak, że endometrioza całkowicie wyklucza zapłodnienie i donoszenie ciąży – wielu kobietom udaje się zajść w ciążę, która kończy się urodzeniem zdrowego dziecka.
Na leczenie bezpłodności wynikającej z rozrostu endometrium kluczowy wpływ ma określenie stopnia endometriozy. Amerykańskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu (ASRM) wyróżnia cztery stopnie choroby.
Drobne ogniska endometriozy znajdują się na macicy, jajnikach, jajowodach i otrzewnej. Czasem występują także drobne zrosty. Należy pamiętać, ze nawet niski stopień endometriozy (endometrioza 1 stopnia) może w znacznym stopniu utrudnić kobiecie naturalne zajście w ciążę. Wśród kobiet z 1 lub 2 stopniem endometriozy, odsetek ciąż poczętych naturalnie wynosi tylko 3,3% na cykl.
W drugiej fazie pojawiają się już bardziej rozległe ogniska endometriozy. Mogą pojawić się torbiele endometrialne jajników (zwane inaczej czekoladowymi). Zmiany mogą pojawić się za macicą (w tzw. zagłębieniu odbytniczo-macicznym).
Przy trzecim stopniu endometriozy występują rozległe zrosty. Choroba atakuje więzadło krzyżowo-maciczne. Na tym etapie poczęcie naturalne może być niezwykle trudne, dlatego też lekarze zalecają in vitro. Zabieg należy przeprowadzić jak najszybciej. To, czy kobieta zostanie mamą, zależy bowiem od jej wieku, a także od czasu trwania choroby.
Obecność licznych zrostów sprawia, że dochodzi do reformacji okolicznych narządów (macicy, wyrostku robaczkowym, pęcherzu moczowym, jelitach, pochwie czy szyjce macicy). Największe szanse na zajście w ciążę daje w tym wypadku zapłodnienie pozaustrojowe.
Endometrioza powoduje zamknięcie światła jajowodów, a co za tym idzie – zrosty jajowodów utrudniające przemieszczanie się komórki jajowej i zajście w ciążę. Nawet w łagodnym jej przebiegu zapłodnienie jest problemem. Prawdopodobnie dlatego, że endometrioza negatywnie wpływa na komórki jajowe i zmniejsza zdolność endometrium do implantacji zarodka. W przypadkach łagodnej i umiarkowanej postaci endometriozy (1 i 2 stopień choroby) po okresie „przymusowej antykoncepcji” stosuje się stymulację owulacji połączoną z inseminacją domaciczną.
Kobieta cierpiąca na endometriozę powinna udać się do kliniki leczenia niepłodności, gdzie zostanie przeprowadzona dokładna diagnostyka (badania będzie miała robiona nie tylko kobieta, ale również jej partner). To, jak będzie wyglądało leczenie, zależy od wyników badań. Lekarz może zalecić zapłodnienie pozaustrojowe (in vitro) albo skorzystanie z banku nasienia czy też adopcję komórek jajowych (jeśli komórki rozrodcze okażą się złej jakości). Trzeba jednak pamiętać, że tego typu leczenie w naszym kraju jest płatne.
W przypadku, gdy pacjentka ma szansę zajść w ciążę naturalnie, lekarz zaleca stosowanie leków (które mają złagodzić objawy choroby). Następnie podejmuje się stymulację jajeczkowania.
Kobiety, którym udało się zajść w ciążę przy endometriozie (niezależnie, czy w sposób naturalny, czy za pomocą zapłodnienia in vitro) powinny na siebie szczególnie uważać – znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka wystąpienia powikłań. Donoszenie ciąży jest dla nich trudniejsze i bardziej ryzykowne.
Najczęstsze powikłania przy endometriozie to:
Jest też dobra wiadomość. Ciążą bardzo często zmniejsza objawy endometriozy, zwłaszcza pod koniec jej trwania. Wynika to głównie z wysokiego poziomu progesteronu w organizmie kobiety oraz zatrzymania menstruacyjnych krwawień.
Niektóre ciężarne odczuwają jednak nasilenie dolegliwości chorobowych w 1. trymestrze ciąży. Ma na to wpływ powiększanie się macicy powodujące naciąganie i rozrywanie zrostów oraz blizn ognisk endometrialnych, a także wysoki poziom estrogenów.
Zobacz też:
