Mój 2,5-letni synek, gdy jest w złym humorze, wpada w wściekłość. Gryzie, bije z całej siły i wrzeszczy. To samo dzieje się w piaskownicy, gdy inne dziecko nie chce mu oddać swojej zabawki. Boję się, że wychowuję małego potwora.
Sylwia S. z Warszawy
Przyczyn agresji u dziecka jest wiele i nie zawsze są one być oczywiste dla jego rodziców. Najczęstsze to:
1. Nieumiejętność radzenia sobie z emocjami
Kilkulatek nie rozumie i nie umie opanować złych emocji, nie radzi sobie z przeciwnościami, nie potrafi jeszcze żyć w grupie – taką wiedzę zdobędzie dopiero z czasem. Frustrację wywołują w nim również stawiane mu ograniczenia. Dążąc do własnej niezależności i jednocześnie nieustannie słysząc zakazy i nakazy, którym musi się podporządkować, malec denerwuje się i wyraża to w sposób agresywny.
2. Zaburzenia rytmu dnia
W życiu dziecka niezwykle ważny jest rytm dnia - o stałej porze bawi się, je, idzie spać. Wszelkie zakłócenia tego rytmu, czyli na przykład brak popołudniowej drzemki, głód z powodu opóźnionego obiadu i inne niezaspokojone potrzeby dziecka, mogą być źródłem nerwów. Także złe samopoczucie, będące często zwiastunem choroby, może wywołać agresję.
3. Nieodpowiednie wzorce zachowań
Jeśli rodzice, inni dorośli lub rówieśnicy zachowują się agresywnie, arogancko i wybuchowo, dziecko najprawdopodobniej będzie ich naśladować. Przyjrzyj się zachowaniu swojemu i taty dziecka - może nieświadomie wy wprowadzacie nerwową atmosferę?
4. Błędy rodziców
Czasami przyczyną agresji u dziecka są błędy w wychowaniu – zakazy i uniemożliwienie dziecku podejmowania samodzielnych decyzji lub wręcz przeciwnie — pozwalanie na zbyt wiele. Jeśli z kolei będziemy poświęcać maluchowi za mało czasu, bardzo prawdopodobne, że agresją spróbuje on zwrócić na siebie uwagę rodziców.
Przede wszystkim postaraj się odnaleźć i zlikwidować źródło dziecięcej agresji. Kiedy malcowi znowu przytrafi się atak agresji nie trać cierpliwości: po wybuchu dziecka spokojnie tłumacz mu, że takie zachowanie jest niedopuszczalne. Postaraj się uświadomić dziecku, że robi przykrość najbliższym.
Trzymaj nerwy na wodzy – twój krzyk nie pomoże na agresję malca. Zawsze kontroluj zachowania swojej pociechy – każdemu maluchowi może się zdarzyć, że straci panowanie nad sobą i swoimi uczuciami. A jeśli już postanowisz malucha ukarać, koniecznie poczekaj, aż będziecie sami – karcenie dziecka w obecności innych osób upokarza go i budzi kolejne złe emocje i agresywne nastawienie do świata.
I najważniejsze: doceniaj dziecko, gdy jest grzeczne, przede wszystkim w trudnych dla niego sytuacjach, i głośno chwal. Naucz je, że swój gniew może wyrazić w rozmowie lub poprzez zabawę ruchową, a nie tylko poprzez agresję.
Czytaj też: Agresja dzieci to problem naszych czasów - mówi Eve Ainsworth, autorka książki "7 dni"
„Aby dziecko mogło zachowywać się lepiej, potrzebuje tyle samo empatii i wsparcia, co osoba w depresji, choć tego typu zachowania zwykle nie zachęcają nas do bycia empatycznym” – twierdzi Dave Anderson, psycholog z Child Mind Institute w Nowym Jorku. Istnieje przekonanie, że złe zachowanie dziecka odzwierciedla jego kiepskie wychowanie, a w rzeczywistości może ono wynikać z pewnych problemów natury biologicznej. W takich przypadkach typowe reakcje rodziców mogą nie przynieść pożądanych rezultatów, czyli poprawy zachowania malca. Dzieci biją, gryzą, kopią Pediatrzy pod kierownictwem Michaela F. Lorbera przeprowadzili badanie, w którym przyjrzeli się 477 dzieciom w wieku od 6 do 24 miesięcy. Ich matki miały notować, jak często maluchy wykazywały się negatywnym zachowaniem, łącznie z biciem, gryzieniem i kopaniem. Wyniki obserwacji opublikowano na łamach Journal of Pediatrics. Okazało się, że tego typu zachowania były dość powszechne, w dodatku nasilały się wraz z wiekiem, a punkt kulminacyjny następował zwykle u dwulatków. Na tej podstawie naukowcy polecili pediatrom, by uspokajali rodziców, martwiących się niewłaściwym zachowaniem swoich dzieci. Zaznaczali jednak, że tego typu wybuchy agresji powinny być od początku zmieniane. Rodzice powinni ustalać jasne granice i reagować w odpowiedni sposób. Zamiast karać jednak dziecko wrzaskiem, gniewem lub klapsem, lepiej odwrócić jego uwagę i nakierować ją na coś zupełnie innego. Niektóre dzieci zachowują się wyjątkowo agresywnie Naukowcy podkreślają, że wybuchy agresji to typowe zachowanie u najmłodszych , jednak u niektórych dzieci zdarzają się one wyjątkowo często i są bardziej nasilone. Wówczas potrzebna jest inna forma pomocy, takie problemy z zachowaniem mogą utrzymywać się dłużej, nawet u starszych dzieci. Jeśli wybuchy agresji u dziecka...
Zdalnie sterowany czołg, karabin maszynowy z celownikiem, zestaw z kamizelką kuloodporną i hełmem, miecz strzelający dyskami... To nie jest wykaz wyposażenia oddziału komandosów, lecz niewielka część oferty zabawek militarnych dla dzieci. Chcesz czy nie, twoja pociecha zetknie się z nimi, choćby w sklepie albo u kolegi. Co wtedy? Zdania na temat zabawek i zabaw militarnych są podzielone, także wśród psychologów. Przeciwnicy mówią im twardo NIE. Przekonują, że plastikowe pistolety i inne śmiercionośne sprzęty rozbudzają w dzieciach agresję. Za taką opinią idą niekiedy konkretne rozwiązania: po strzelaninie na norweskiej wyspie Utoya kilka sieci sklepów z zabawkami w tym kraju wycofało ze sprzedaży pistolety-zabawki. Zwolennicy nie widzą w plastikowej broni i zabawach w strzelanie nic złego. Wspominają jak sami bawili się w czterech pancernych, policjantów i złodziei, szeryfów. Podkreślają, że jakoś nie wyrośli na bandytów. Co w takim razie robić? Zapytaliśmy o zdanie Beatę Płażewską, psycholożkę dziecięcą . Oto jej rady: Nie demonizuj zabawek militarnych... Jak świat światem chłopcy, zwłaszcza ci bardziej ekspansywni i nastawieni na rywalizację, lubili zabawki i zabawy związane z bronią. Jeśli nie mieli pod ręką stosownego rekwizytu, strzelali z patyka albo z palca. To po prostu etap rozwoju. ... ani ich nie lekceważ Czym innym jest podwórkowa strzelanina między berkiem a budowaniem szałasu, a czym innym fiksowanie się na zabawach bronią: skupianie się wyłącznie na nich, gromadzenie całego arsenału. Strzelanie z palca czy pistoletu z klocków to nie to samo, co koncentracja na zabawach doskonałymi replikami prawdziwej broni. Nie proponuj zabawek militarnych I bez twojej inicjatywy dziecko pewnie zainteresuje się zabawkami militarnymi. Ale czy to właśnie ty musisz być...
Kiedyś w takich zabawach nie widziano nic dziwnego: przecież chłopcy musieli się nauczyć walki, odwagi, by wyrosnąć na silnych mężczyzn , którzy będą polować, bronić ojczyzny i za nią walczyć. Teraz coraz częściej tego typu zabawy są krytykowane, bo rodzą agresję , uczą przemocy , okrucieństwa ... Rodzice więc niechętnie na nie pozwalają, a dzieci... A dzieci bawią się dalej. Chłopcy chętniej bawią się w wojnę Militarne zabawy to często domena chłopców. Choć są dziewczynki, które chętnie bawią się żołnierzykami i toczą ze sobą boje na niby, jest ich zdecydowanie mniej. A wszystkiemu „winien" jest mózg. To on w dużej mierze odpowiada za to, że chłopcy potrzebują więcej ruchu , tego żeby stale się coś działo. Z grubsza wygląda to tak, że na placu zabaw chłopaki biegają i wymachują rękami, a dziewczynki, nawet jeśli chwilę pobiegają, to zatrzymują się, by skupić się na jakieś bardzo ważnej czynności. Takie różnice w potrzebie ruchu można zaobserwować już u trzylatków, a więc nie da się powiedzieć, że są one wyuczone, tylko stanowią pierwotną potrzebę. Jest jeszcze jedna poważna różnica, która tłumaczy, dlaczego to chłopcy chętniej bawią się w wojnę. Płeć męska jest znacznie słabsza w słowach. Te konflikty, które dziewczynki rozwiązują gadaniem (czyli dyskusją, plotkowaniem czy uszczypliwymi uwagami), chłopcy usiłują rozwiązać siłowo (czyli popychaniem czy zwykłą bójką ). Zabawy w wojnę nie zawsze są złe Dorośli nie lubią patrzeć, jak ich dzieci urządzają pojedynki na niby, walczą z potworami , strzelają z zabawkowych pistoletów ... Boją się o bezpieczeństwo swoich pociech, martwią, że dzieci wyrosną na łobuzów, a poza tym wydaje im się, że to niewychowawcze pozwalać dzieciom na walkę. Bo przecież nad negatywnymi emocjami trzeba umieć zapanować, a nie rozładowywać je...
