Nazwisko dziecka
AdobeStock
Prawo i finanse

Nazwisko dziecka: czy dziecko musi mieć nazwisko ojca? Jakie są możliwości?

Choć w Polsce najczęściej dziecko otrzymuje nazwisko po ojcu, nie zawsze musi tak być. Może nosić również nazwisko matki albo oba, matki i ojca. Przepisy jasno regulują tę kwestię, również jeśli chodzi o nazwisko dziecka ze związku nieformalnego (partnerskiego). A jak to wygląda ze społecznego punktu widzenia?

Nazwisko dziecka najczęściej jest tożsame z nazwiskiem ojca, choć nie zawsze musi tak być. Dziecko może również nosić nazwisko matki albo oba. Rodzice dziecka nie zawsze noszą to samo nazwisko. Bywa, że po ślubie małżonkowie pozostają przy swoich panieńsko-kawalerskich nazwiskach. Zdarza się również, że para zostaje rodzicami, mimo że nie mają ślubu. Sprawdziliśmy, jak sprawę nadawania dziecku nazwiska regulują polskie przepisy (również gdy rodzice dziecka nie są małżeństwem).

Spis treści:

Nazwisko dziecka: jakie są możliwości?

Jeśli małżonkowie mają takie samo nazwisko, wówczas z założenia dzieci również je otrzymują (chyba że małżonkowie ustalą inaczej). Kobieta samotna po urodzeniu dziecka może zdecydować, że będzie ono nosiło jej nazwisko. Para, która żyje w związku nieformalnym, może ustalić, że dziecko będzie nosiło nazwisko ojca, ale tylko wówczas, gdy uzna on ojcostwo albo zostanie mu ono udowodnione przez sąd.

Jak wynika z artykułu 88. kodeksu rodzinnego, dziecko, wobec którego istnieje domniemanie, że pochodzi od męża, nosi nazwisko obojga małżonków. Gdy mąż i żona noszą różne nazwiska — dziecko otrzymuje takie nazwisko, które małżonkowie wskażą w zgodnych oświadczeniach. Może to być: nazwisko jednego z rodziców lub dwa nazwiska (np. Nowak-Kowalska). 
 
O tym, jakie nazwisko będzie nosiło dziecko (dzieci) kobieta i mężczyzna decydują, wypełniając dokumenty przed wstąpieniem w związek małżeński.

Nazwisko dziecka takie samo jak ojca

To najczęstsza sytuacja z uwagi na to, że w Polsce wiele kobiet po ślubie decyduje się na przyjęcie nazwiska męża, a nawet jeśli para żyje bez ślubu, to i tak z reguły wybiera dla dzieci nazwisko partnera. W tym drugim przypadku nazwisko matki i dzieci jest inne, podobnie jak w małżeństwach, w których kobieta pozostaje przy nazwisku panieńskim. Czy tworzy to jakieś problemy?

Joanna opowiada: „Ja po ślubie nie zmieniałam nazwiska, pozostałam przy panieńskim, bo nie rozumiem, dlaczego miałabym zmieniać swoją tożsamość z powodu ślubu. Dla mnie imię i nazwisko jest integralną częścią tego, kim jestem”. Dodała też, że podczas ślubu zdecydowała wraz z mężem, że dzieci będą nosiły jego nazwisko. „Wiem, że wielu rodziców się martwi, że dzieci mogą mieć problemy wśród rówieśników, kiedy noszą inne nazwisko niż mama, ale moje nigdy się nie spotkały z problemami z tego powodu. Rodzice też zastanawiają się, czy nie utrudnia to życia rodziny, np. podczas wizyty u lekarza, spraw szkolnych albo wyjazdu za granicę. I znowu – nigdy nie miałam z tym kłopotu. W razie czego jest skrócony akt urodzenia albo dowody osobiste” – stwierdziła Joanna  i podkreśliła, że jej nigdy nie zdarzyło się, by musiała w jakikolwiek sposób udowadniać, że to naprawdę jej dzieci.

Nazwisko dziecka takie samo jak matki

W Polsce rzadko zdarza się sytuacja, że mąż po ślubie decyduje się na przyjęcie nazwiska żony. Ale jeśli tak jest, dzieci również „domyślnie” otrzymują to nazwisko. Częściej jednak nazwisko po matce otrzymuje dziecko w momencie, gdy ojciec jest nieznany, nie uznaje ojcostwa albo para nie ma ślubu. W tym ostatnim przypadku zawsze z założenia dziecko otrzymuje nazwisko matki, ale jeśli ojciec je uzna, wówczas nazwisko dziecka może być zmienione na nazwisko ojca.

Jest jeszcze jedna możliwa sytuacja: kobieta pozostająca w związku małżeńskim (i nosząca nazwisko męża) rodzi dziecko innego mężczyzny. Jeśli biologiczni rodzice nie wskażą inaczej – dziecko będzie nosiło nazwisko matki i jej męża. Gdy małżeństwo zakończy się rozwodem, były mąż niebędący ojcem dziecka może wówczas wystąpić sądownie o zaprzeczenie ojcostwa (co jednak nie musi wiązać się ze zmianą nazwiska dziecka). 

Zgodnie z zasadą domniemania ojcostwa – dziecko, które urodziło się nie później niż 300 dni od daty uzyskania rozwodu (obowiązuje data uprawomocnienia wyroku), otrzymuje nazwisko byłego męża matki (nawet jeśli nie jest on biologicznym ojcem dziecka). 

Podwójne nazwisko dziecka

W małżeństwie to małżonkowie decydują, jakie nazwisko będą nosiły ich dzieci. Mogą ustalić, niezależnie od tego, jakie oni będą nosili nazwiska po ślubie, że ich dzieci otrzymają oba – zarówno nazwisko ojca, jak i matki.

W przypadku dzieci ze związków pozamałżeńskich (partnerskich) sytuacja wygląda inaczej. Tu z założenia, jeśli ojciec uzna ojcostwo, dziecko otrzymuje podwójne nazwisko – po ojcu i po matce. Jeśli para chce, by było inaczej, musi złożyć stosowne oświadczenie.

Zobacz także: Zmiana nazwiska dziecka: jakich formalności trzeba dopełnić?

Dziecko ma inne nazwisko niż wychowujący go opiekun – czy to problem?

Na to pytanie nie da się jednoznacznie odpowiedzieć. Dla niektórych różne nazwiska nie są żadnym problemem, a dla innych mogą stanowić kłopot, nawet jeśli nie na tle formalno-prawnym, to w kontaktach społecznych. Pytana przez nas Joanna o to, czy jej dzieciom było przykro, że mają inne nazwisko niż ona, powiedziała: „Nie, nigdy nie było im przykro. Od zawsze wychowywałam dzieci w poczuciu, że nie ma jednej słusznej drogi i że nie zawsze trzeba postępować tak, jak (prawie) wszyscy”.

Z kolei Natalia, która po śmierci mamy została adoptowana przez ciocię, miewała w dzieciństwie nieprzyjemne sytuacje z powodu tego, że jej nazwisko jest inne niż cioci. „Dzieci z klasy, mimo że wiedziały o mojej sytuacji, często dopytywały, czy to jest moja prawdziwa rodzina, skoro mamy inne nazwiska. Kiedyś nawet jedna nauczycielka zapytała: a pani Nowak to czyja mama, przecież nie mamy takiego ucznia w klasie?” – wspomina Natalia.

Różne nazwiska dzieci i rodziców powodem problemów w podróży

Jeśli dziecko nosi inne nazwisko niż mama czy tata i wybierają się razem w podróż (zwłaszcza poza granice Unii Europejskiej), rodzic musi być przygotowany na to, że zostanie poproszony o udokumentowanie, że to naprawdę jego dziecko (straż graniczna ma obowiązek udaremniania porwań dzieci, co wciąż zdarza się dość często). Dlatego rodzic powinien mieć przy sobie dokument, który potwierdzi pokrewieństwo, najlepiej akt urodzenia dziecka. Można również wyrobić dziecku tymczasowy dowód osobisty lub paszport (znajduje się w nich informacja na temat nazwiska panieńskiego matki). Dokumenty te nie są jednak wystarczające, jeśli dziecko ma nazwisko po ojcu, a matka ma nowe nazwisko np. po mężu z drugiego małżeństwa.

Zobacz także:

18-24 KWIETNIA
szaleństwo zakupów
-20% na produkty marki
-20% na produkty marki
Rabat 20% na produkty marki Ri... więcej»
Kod rabatowy:Szalenstwo24
Zobacz
+
-20% na produkty marki
Online
Stacjonarnie

Rabat 20% na produkty marki Rituals przy zakupach za min. 100 zł. Kod promocyjny obowiązuje w sklepach Rituals, aplikacji oraz na naszej stronie internetowej rituals.com. Z rabatu wyłączone są inne promocje, edycje limitowane oraz kalendarze adwentowe. Szczegóły u Partnera.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:Szalenstwo24
Zobacz
Dodatkowe -20% na cały asortyment
Dodatkowe -20% na cały asortyment
Moda ORSAY oferuje każdej kobi... więcej»
Kod rabatowy:WIOSNA
Zobacz
+
Dodatkowe -20% na cały asortyment
Online
Stacjonarnie

Moda ORSAY oferuje każdej kobiecie możliwość poczucia się sobą niezależnie od sytuacji, nastroju czy rozmiaru ubrania. Skorzystaj z dodatkowej 20% zniżki na wszystko w sklepach stacjonarnych i na orsay.pl. Zniżka nie dotyczy bonów podarunkowych. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:WIOSNA
Zobacz
20% rabatu na kosmetyki Clarena
20% rabatu na kosmetyki Clarena
Rabat na cały asortyment dostę... więcej»
Kod rabatowy:SZALONE20
Zobacz
+
20% rabatu na kosmetyki Clarena
Online
Stacjonarnie

Rabat na cały asortyment dostępny w sklepach stacjonarnych i na e-clarena.eu. Promocja obowiązuje dla zamówień powyżej 100zł oraz obejmuje produkty nieprzecenione. Szczegóły u sprzedawcy i na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALONE20
Zobacz
-20% na wybrane produkty
-20% na wybrane produkty
Rabat 20% na kolczyki oraz akc... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
+
-20% na wybrane produkty
Online
Stacjonarnie

Rabat 20% na kolczyki oraz akcesoria przy zakupach za min. 299 zł. Rabat 20% na zegarki do 8 000 zł. Szczegóły w salonach i na wkruk.pl

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO24
Zobacz
-40% przy zakupach za min. 50 zł
-40% przy zakupach za min. 50 zł
Skorzystaj z kodu WIOSNA40 i o... więcej»
Kod rabatowy:WIOSNA40
Zobacz
+
-40% przy zakupach za min. 50 zł
Online

Skorzystaj z kodu WIOSNA40 i otrzymaj 40% zniżki na produkty nieprzecenione, oznaczone tym kodem na eveline.pl/skorzystaj-z-promocji przy zakupach za min. 50 zł. Oferta ważna tylko na eveline.pl w dniach 18-24.04.2024. Kody rabatowe nie łączą się. Szczegóły na stronie.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:WIOSNA40
Zobacz
Rabat 25% na zakupy za min. 499 zł
Rabat 25% na zakupy za min. 499 zł
Rabat 25% na zakupy za minimum... więcej»
Kod rabatowy:SZALENSTWO25
Zobacz
+
Rabat 25% na zakupy za min. 499 zł
Online

Rabat 25% na zakupy za minimum 499 zł w sklepie internetowym www.karcher.pl. Oferta dotyczy produktów nieprzecenionych z kategorii Home&Garden i nie łączy się z innymi promocjami. Szczegóły na stronie www.

Oferta ważna:18 - 24.04.2024
Kod rabatowy:SZALENSTWO25
Zobacz
REKLAMA
Nasze akcje
częste oddawanie moczu u dziecka
Zakupy
Szukasz najlepszego nocnika dla dziecka? Sprawdź nasz ranking!
Współpraca reklamowa
Kobieta czyta książkę
Zakupy
Tej książce ufają miliony rodziców! Czy masz ją na półce?
Współpraca reklamowa
łojotokowe zapalenie skóry
Pielęgnacja
Test zakończony sukcesem! 99% osób poleca te kosmetyki
Współpraca reklamowa
Polecamy
Porady
Ile dać na Chrzest?
Święta i uroczystości
Ile dać na chrzest w 2024 roku? (ile od dziadków a ile od chrzestnej, chrzestnego i gości) 
Luiza Słuszniak
wierszyki o wiośnie
Gry i zabawy
Wiersze o wiośnie: piękne utwory znanych poetów i krótkie rymowanki dla dzieci
Ewa Janczak-Cwil
cytaty na komunię
Cytaty i przysłowia
Cytaty na komunię świętą: piękne i mądre, Jana Pawła ll, cytaty z Biblii
Joanna Biegaj
Rocznica Komunii Świętej – prezenty
Święta i uroczystości
Rocznica Komunii świętej – co z tortem i prezentami? I czy udział w rocznicy komunii jest obowiązkowy? 
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
5 dni opieki na dziecko
Prawo i finanse
5 dni opieki nad dzieckiem: od kiedy, ile płatne? Przepisy 2024
Joanna Biegaj
ospa u dziecka a wychodzenie na dwór
Zdrowie
Ospa u dziecka a wychodzenie na dwór: jak długo będziecie w domu? Czy podczas ospy można wychodzić?
Milena Oszczepalińska
chłopiec, dziecko, krzyk, złość
Wychowanie
Agresywne dziecko w przedszkolu: co robić, gdzie zgłosić?
Magdalena Drab
Cytaty na chrzest
Cytaty i przysłowia
Cytaty na chrzest: piękne sentencje i złote myśli z okazji chrzcin
Milena Oszczepalińska
Szkoła w Chmurze: kto może z niej skorzystać?
Edukacja
Szkoła w Chmurze: na czym polega, czy jest legalna i kto może z niej skorzystać?
Małgorzata Sztylińska-Kaczyńska
jak ubierać niemowlę na spacer wiosną
Pielęgnacja
Jak ubierać niemowlę wiosną: w kwietniu, w maju i przy 20 stopniach [LISTA UBRANEK]
Magdalena Drab
Przedszkolaki powinny się bawić, a nie ciągle uczyć
Edukacja
Przedszkolaki coraz częściej potrafią czytać i pisać, ale mają zaburzenia sensoryczne. Gdzie tkwi błąd?
Milena Oszczepalińska
dziecko ciągle choruje
Zdrowie
Dziecko ciągle choruje: nawracające zapalenie oskrzeli i infekcje gardła [CO ROBIĆ?]
Magdalena Drab
Pełne szpitale RSV
Aktualności
Lekarz mówi wprost: dziecko z RSV i z dusznością umrze, jeśli nie trafi do szpitala
Ewa Janczak-Cwil
wpływ telewizji na rozwój dziecka
Wychowanie
Wpływ telewizji na rozwój dziecka – negatywne i pozytywne skutki oglądania telewizji
Aneta Grinberg
morfologia u dzieci
Zdrowie
Morfologia u dzieci – jak czytać wyniki krwi [NORMY]
Ewa Janczak-Cwil
znieczulenie podpajęczynówkowe
Poród naturalny
Znieczulenie podpajęczynówkowe najczęściej stosowane podczas cesarskiego cięcia [zalety i wady]
Agnieszka Majchrzak
Urlop ojcowski
Prawo i finanse
Urlop ojcowski 2024: ile dni i ile płatny? Dokumenty i wniosek o urlop dla ojca
Magdalena Drab
kiedy wkładać dziecku czapkę
Zdrowie
Kiedy wkładać dziecku czapkę? I czy przewianie uszu to mit? [PEDIATRA WYJAŚNIA]
Małgorzata Wódz

Strefa okazji i inspiracji

REKLAMA