„Stepy akermańskie” to pierwszy wiersz z cyklu „Sonety krymskie”, do których inspiracją była podróż Adama Mickiewicza na Krym. Każdy utwór opisuje inną przestrzeń. „Stepy akermańskie” to poetycka relacja ze stepu (który porównany został do oceanu). Inne wiersze dotyczą takich romantycznych pejzaży jak: góry („Widok gór ze stepów Kozłowa”, „Czatyrdach”, „Ałuszta w nocy”), ruiny („Bakczysaraj” i „Ruiny zamku w Bakłakławie”), nocne niebo („Bakczysaraj w nocy”), groby („Grób Potockiej”, „Mogiły haremu”), szczyt nadmorskiej skały („Ajudah”), otwarta przestrzeń bez granic („Bajdary”), piękna kraina dostatku oraz wspomnień i marzeń („Pielgrzym”), dolina i nadmorskie skały („Ałuszta w dzień”).
Spis treści:
W pierwszym wersie wiersza podmiot liryczny porównuje step do oceanu (a swój powóz do łódki). Wodnych skojarzeń jest w tym utworze dużo więcej… (koralowe burzany, powódź traw). W ten na wskroś poetycki sposób podmiot liryczny opowiada o wrażeniach odbieranych za pomocą różnych zmysłów:
Wraz ze wszystkimi uczestnikami podróży w pewnym momencie słyszymy: „Stójmy!” Bezruch i panująca cisza skłania podmiot liryczny do refleksji, że może teraz usłyszy głos z ukochanej Litwy. Mimo że najwyraźniej tego pragnie, okazuje się, że „Nikt nie woła”. Podróżni ruszają dalej.
Adam Mickiewicz odwiedził wszystkie opisywane miejsca latem 1825 roku. Ta podróż ma dwa wymiary: fizyczny (oddalenie od ojczyzny – Litwy) oraz duchowy (poeta-wędrowiec czuje się jak wygnaniec i turysta podziwiający pejzaż).
Gdy próbujemy dokonać analizy utworu, musimy zwrócić uwagę na to, że jest to sonet — forma poetycka wymagająca od twórcy nie lada kunsztu ze względu na jego charakterystyczną budowę. Jak przystało na klasyczny sonet dwie pierwsze zwrotki „Stepów akermańskich” mają po 4 wiersze (linijki), dwie ostatnie - po 3. Dwie pierwsze zwrotki to część opisowa, trzecia i czwarta zwrotka to część refleksyjna. Każdy wers liczy trzynaście sylab (czyli sonet napisany został trzynastozgłoskowcem, podobnie jak inne dzieło Adama Mickiewicza Pan Tadeusz). Układ rymów to: ABBA.
Jak można interpretować ten wiersz? Wielki step-ocean to jednocześnie bogactwo natury (trawy, kwiaty, żurawie), ale i bezmierna pustka (monotonny, płaski krajobraz pozbawiony drzew, budynków, odgłosów towarzyszących skupiskom ludzi).
Przeciwieństwem bezkresnej przestrzeni jest człowiek – mały, niczym punkcik. To dlatego podmiot liryczny czuje się niepewny i zagubiony, gdy zapada zmrok i z oczu giną zarówno drogi jak i punkty orientacyjne (jak np. kurhany czyli stepowe mogiły). Ratunkiem mogą być jedynie gwiazdy i blask rzeki (lampy Akermanu).
Wpatrywaniu się w step (bo to nie jest przecież zwykła obserwacja) towarzyszy też wsłuchiwanie się w jego odgłosy – w ten sposób podmiot liryczny „wsiąka” w przyrodę, staje się jednością z naturą. W pewnym sensie – tonie w niej (jak w oceanie).
Warto zwrócić uwagę na symbole motyla i węża. Motyl od wieków symbolizuje duszę, dążenie do światła i krótkość żywota. Symbolika węża odnosi się do wygnania z raju, grzechu, cierpienia i śmierci. To dość wyraźna poetycka wskazówka – że podróż po stepach Akermanu dla podmiotu lirycznego nie jest jedynie beztroskim przemieszczaniem się z miejsca na miejsce.
Środki stylistyczne użyte w sonecie „Stepy akermańskie” w dużej mierze potęgują postrzeganie stepu jako przestrzeni oceanu (morza). Tworzą także nastrój skłaniający do refleksji nad pejzażem (czy to wyłącznie krajobraz zewnętrzny, czy może również opis uczuć: zachwytu, zagubienia, tęsknoty).
W Stepach akermańskich Adam Mickiewicz wykorzystał takie środki stylistyczne jak:
Źródła:
J. Kamionka-Straszakowa: Zbłąkany wędrowiec. Z dziejów romantycznej topiki. Wrocław-Warszawa-Kraków 1992
A. Kowalczykowa: Pejzaż romantyczny. Kraków 1982
A. Witkowska, R. Przybylski: Romantyzm. Warszawa 1997
Zobacz także:
Wszystko zaczyna się wiosną 1771 roku. Akcja rozgrywa się w Wahlheim i jego okolicy (nie Waldheim, jak podają błędnie niektóre opracowania, Wahlheim jest nazwą fikcyjną wymyśloną przez autora). Werter wspomina również inne miejsca, ale podaje tylko pierwsze litery ich nazw. W listach do przyjaciela pisze o miłostkach i wielkiej nieszczęśliwej miłości, o matce (która nie zapewniła mu idealnego dzieciństwa), o przyrodzie i sztuce (zajmują go zwłaszcza takie jej dziedziny jak rysunek i literatura), o radości i smutku, śmierci i samobójstwie. Spis treści: „Cierpienia młodego Wertera”: plan wydarzeń „Cierpienia młodego Wertera”: streszczenie krótkie „Cierpienia młodego Wertera”: streszczenie szczegółowe Geneza i gatunek powieści „Cierpienia młodego Wertera” „Cierpienia młodego Wertera”: opis bohaterów „Cierpienia młodego Wertera”: plan wydarzeń Przyjazd Wertera w okolice Wahlheim i zachwyt bohatera otaczającym go pięknem. Pierwsze spotkanie z parobkiem zakochanym we wdowie. Zapoznanie z Lottą. Wizyta Wertera i Lotty u proboszcza. Zakochanie się Wertera w Lotcie. Powrót Alberta, narzeczonego Lotty. Postanowienie Wertera o wyjeździe z Wahlheim. Rozmowa Wertera i Alberta o samobójstwie. Zazdrość Wertera o Lottę. Wyjazd Wertera. Praca Wertera u posła. Poznanie panny von B. i hrabiego C. Zawiadomienie o ślubie Alberta i Lotty. Wyproszenie Wertera z przyjęcia. Odwiedziny Wertera w rodzinnych stronach. Wizyta Wertera u księcia. Powrót do Wahlheim. Nieszczęścia spotykające ludzi z otoczenia Wertera (wydalenie z pracy parobka zakochanego we wdowie, u której służył; śmierć dziecka i starego proboszcza, dzieje szaleństwa Henryka zakochanego w Locie). Zachwyt Wertera nad „Pieśniami Osjana” Parobek - mordercą. Plany samobójcze...
„Balladyna” Juliusza Słowackiego jest przykładem polskiego dramatu romantycznego. Utwór posiada luźną kompozycję i składa się z pięciu aktów. Spis treści: „Balladyna” : plan wydarzeń „Balladyna” : streszczenie krótkie „Balladyna”: streszczenie szczegółówe Geneza i gatunek utworu „Balladyna” „Balladyna”: opis bohaterów Porównanie Aliny i Balladyny „Balladyna”: plan wydarzeń Opowieść Pustelnika o utracie tronu. Porada Pustelnika dla Kirkora. Rozkaz Goplany. Przybycie Kirkora do domu Balladyny i Aliny. Rywalizacja sióstr – zbiory malin. Śmierć Aliny z ręki Balladyny. Krwawa plama na czole Balladyny. Ślub Balladyny z Kirkorem. Zamknięcie matki w wieży. Próby przejęcia władzy przez Balladynę. Śmierć Kirkora. Plany Balladyny wobec Kostryna. Śmierć Kostryna. Balladyna w roli sędziego. Śmierć Balladyny. „Balladyna”: streszczenie krótkie W ubogim domu mieszka Wdowa z dwiema córkami – Aliną i Balladyną. Pierwsza jest delikatna i łagodna, druga zaś żądna władzy, zaborcza, egoistyczna. Pewnego dnia za sprawą nimfy Goplany przybywa do nich książę Kirkor. Mężczyzna szuka żony i jest zauroczony obiema siostrami. O tym, czy żoną księcia zostanie Alina czy Balladyna, ma rozstrzygnąć „malinowy konkurs”. Wygra ta, która pierwsza uzbiera i przyniesie dzban malin. Balladyna widząc, że nie ma szans na wygraną z Aliną, zabija siostrę. Morderczyni wraca i okłamuje księcia Kirkora – twierdzi, że Alina uciekła z innym mężczyzną. Kłamstwo sprawia, że zostaje żoną księcia. Balladyna wstydzi się tego, skąd pochodzi, dlatego zamyka matkę w wieży. Ogarnięta żądzą władzy rozmyśla, jak pozbyć się męża i zasiąść na tronie. Kiedy Kirkor wyrusza na...
