Ocena z zachowania – jak jest oceniane zachowanie w szkole? Kryteria, skróty, odwołanie
Ocena z zachowania odzwierciedla nie tylko to, czy dziecko nie przeszkadza na lekcjach i jest sympatyczne dla kolegów i koleżanek. Kryteria oceny z zachowania są dość obszerne i obejmują rzeczy, o których nie każdy rodzic wie. Dlatego warto się z nimi zapoznać i wytłumaczyć dziecku, w jaki sposób jego zachowanie jest oceniane, a także co oznaczają poszczególne skróty. Od oceny można również się odwołać.
Ocena z zachowania wystawiana jest przez wychowawcę klasy. To on podejmuje ostateczną decyzję, jaką ocenę z zachowania otrzyma dziecko. Zanim wychowawca to zrobi, konsultuje się z innymi nauczycielami, pedagogiem szkolnym, bibliotekarzem. Czasami wystawiona ocena zaskakuje samo dziecko i rodziców, a same kryteria oceniania zachowania dziecka mogą budzić wątpliwości.
Przy wystawianiu oceny z zachowania bierze się pod uwagę rozporządzenie ministra edukacji oraz statut szkoły, do której chodzi dziecko. W każdej szkole powinny być jasno określone zasady, na jakich przyznawane są poszczególne oceny z zachowania. Warto o to zapytać w szkole, aby zweryfikować, czy dziecko faktycznie zasługuje na konkretną ocenę.
Spis treści:
Ocena z zachowania w praktyce jest wynikiem tego, czy uczeń stosuje się do konkretnych zasad, ale też wynika w pewnym stopniu z subiektywnych odczuć nauczycieli. Dlatego czasami dla ucznia lub rodziców ocena z zachowania może być nieadekwatna do tego, jak faktycznie dziecko funkcjonuje w szkole. Warto wspomnieć, że to, jak dziecko zachowuje się w domu, może nie odzwierciedlać jego zachowania w szkole. Przy wszelkich wątpliwościach warto zacząć od rozmowy z wychowawcą, aby uzyskać informacje, dlaczego dziecko otrzymało taką, a nie inną ocenę z zachowania.
Ocena z zachowania nie wlicza się do średniej. Ma jednak duże znaczenie, szczególnie jeśli uczeń lub uczennica liczy na świadectwo z paskiem. Aby otrzymać takie świadectwo, uczniowie muszą spełnić dwa warunki: mieć wysoką średnią ocen (średnia arytmetyczna ocen musi wynosić co najmniej 4,75) oraz bardzo dobrą lub wzorową oceną z zachowania.
Na ocenę z zachowania wpływa to, czy dziecko przestrzega norm życia społecznego i szkolnego oraz jak się uczy (oceny z poszczególnych przedmiotów), ale ocena z zachowania nie może wpływać na oceny z przedmiotów. W praktyce oznacza to, że dziecko, które źle się uczy, nie uzyska oceny wzorowej, ale uczeń z nieodpowiednim zachowaniem może mieć bardzo wysokie oceny ze wszystkich przedmiotów. Co ważne, ocena z zachowania jest brana pod uwagę przy przyznawaniu stypendiów za wyniki w nauce.
Ocena z zachowania nie ma wpływu na oceny klasyfikacyjne z przedmiotów nauczania oraz na promocję do następnej klasy. Uczeń może zdać do następnej klasy nawet z nagannym zachowaniem.
Dziecko z nieodpowiednim zachowaniem może zostać skierowane na zajęcia korekcyjno-kompensacyjne. W wielu przypadkach dzięki nim udaje się uczniowi pomóc, gdyż złe zachowanie najczęściej wynika z różnych problemów, a nie z tego, że dziecko jest „złe”.
Ocenę z zachowania wystawia wychowawczyni lub wychowawca klasy, do której uczęszcza twoje dziecko. Decyzję podejmuje na podstawie własnych obserwacji, ale często konsultuje się innymi nauczycielami w celu potwierdzenia lub zaprzeczenia własnych opinii. Poza zachowaniem na ocenę ma wpływ aktywność ucznia lub uczennicy np. udział w konkursach, czy działalność na rzecz szkoły. I co najważniejsze, przy ocenie ucznia wychowawczyni lub wychowawca kieruje się zasadami oceny, które zawarte są w statucie szkoły, a te w każdej ze szkół mogą mieć nieco inny zapis.
W rozporządzeniu ministra edukacji widnieje zapis: „Śródroczna i roczna ocena klasyfikacyjna z zachowania uwzględnia w szczególności:
- wywiązywanie się z obowiązków ucznia;
- postępowanie zgodne z dobrem społeczności szkolnej;
- dbałość o honor i tradycje szkoły;
- dbałość o piękno mowy ojczystej;
- dbałość o bezpieczeństwo i zdrowie własne oraz innych osób;
- godne, kulturalne zachowanie się w szkole i poza nią;
- pokazywanie szacunku innym osobom”.
Znajduje się tam także zapis mówiący o tym, że: „Przy ustalaniu oceny klasyfikacyjnej zachowania ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia lub inne dysfunkcje rozwojowe, należy uwzględnić wpływ tych zaburzeń lub dysfunkcji na jego zachowanie, na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczani, lub opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej”. Oznacza to tyle, że nie można źle oceniać zachowania ucznia, które wynikają z jego zaburzeń lub dysfunkcji rozwojowych, np. z bycia w spektrum autyzmu.
W rozporządzeniu ministra edukacji znajduje się następująca skala do oceny zachowania uczniów:
- wzorowe (skrót: wz)
- bardzo dobre (skrót: bdb)
- dobre (skrót: db)
- poprawne (skrót: pop)
- nieodpowiednie (skrót: ndp)
- naganne (skrót: ng)
Najczęściej skalę tę stosuje się w klasach szkoły podstawowej od IV w górę oraz w szkołach ponadpodstawowych. W młodszych klasach szkoły podstawowej stosuje się ocenę opisową.
Ocenę wzorową z zachowania otrzymują uczniowie, którzy wyróżniają się wyjątkową postawą i są wzorem postępowania dla innych uczniów, czyli:
- wywiązują się ze wszystkich obowiązków ucznia,
- zachowują się kulturalnie w szkole i poza nią,
- okazują szacunek i pomoc innym osobom,
- wykazują inicjatywę twórczą,
- przestrzegają ogólnie przyjętych norm społecznych i etycznych,
- przeciwstawiają się przejawom przemocy,
- godnie reprezentują szkołę na różnego rodzaju konkursach, zawodach czy olimpiadach,
- aktywnie uczestniczą w życiu szkoły.
Ocenę bardzo dobrą z zachowania otrzymują uczennice i uczniowie, którzy nie sprawiają żadnych problemów wychowawczych, a ich zachowanie jest godne pochwały, czyli:
- wywiązują się z obowiązków ucznia na miarę swoich możliwości,
- zachowują się kulturalnie w szkole i poza nią,
- przestrzegają ogólnie przyjętych norm społecznych i etycznych,
- okazują szacunek i pomoc innym osobom,
- przeciwstawiają się przejawom przemocy,
- podejmuje działania na rzecz klasy.
Dobrą ocenę z zachowania otrzymują uczennice lub uczniowie, którzy rzetelnie wywiązują się ze swoich obowiązków, choć czasem zdarzają im się niewielkie uchybienia. Wyznaczniki oceny dobrej z zachowania to:
- właściwe i niebudzące zastrzeżeń zachowanie w szkole i poza nią,
- przestrzeganie ogólnie przyjętych norm społecznych i etycznych,
- okazywanie szacunku i pomocy innym osobom,
- przeciwstawiają się przejawom przemocy,
- szanowanie mienia szkoły.
Poprawną ocenę z zachowania otrzymują osoby, które w ocenie wychowawczyni lub wychowawcy kasy:
- zazwyczaj wywiązują się ze swoich obowiązków ucznia,
- przestrzegają ogólnie przyjętych norm społecznych i etycznych,
- sporadycznie naruszają obowiązujące w szkole normy zachowania i regulaminy.
Nieodpowiednią ocenę z zachowania zazwyczaj otrzymują uczennice lub uczniowie, którzy:
- nie uczą się zgodnie ze swoimi możliwościami,
- nie włączają się w życie klasy i szkoły,
- nie szanują mienia szkoły oraz rzeczy należących do innych osób,
- łamią zasady i normy obowiązujące w szkole, ale ponoszą konsekwencje, okazują skruchę i chęć poprawy.
Ocenę naganną z zachowania otrzymują osoby, które:
- nie wywiązują się z obowiązków szkolnych,
- zachowują się agresywnie wobec innych osób,
- cechują się przemocowym zachowaniem,
- świadomie niszczą mienie szkoły lub rzeczy należące do innych osób,
- łamią zasady i normy obowiązujące w szkole, ale nie ponoszą konsekwencji, nie okazują skruchy ani chęci poprawy.
Jeśli dziecko i jego rodzice nie zgadzają się z oceną z zachowania, jaką wystawił wychowawca, mogą na piśmie złożyć w sekretariacie szkoły odwołanie do oceny z zachowania w terminie 7 dni od zakończenia zajęć dydaktycznych. Odwołanie powinno zawierać uzasadnienie zastrzeżeń, np. dokumentację z poradni psychologiczno-pedagogicznej i z terapii pedagogicznej, niezgodność z przepisami zawartymi w rozporządzeniu.
Następnie dyrektor zwołuje komisję, która składa się z wychowawcy, pedagoga, opiekuna samorządu szkolnego i samego dyrektora. Wynikiem prac komisji jest decyzja o zgodności lub niezgodności oceny, jaką wystawił wychowawca. W przypadku odrzucenia odwołania komisja lub wychowawca powinien uzasadnić ocenę, potwierdzając uzasadnienie dokumentacją dotyczącą oceniania ucznia. Jeśli tak się nie stanie, rodzice mogą złożyć skargę do kuratora oświaty.
Gdy komisja uzna zasadność odwołania, powoływana jest komisja, która ustala nową ocenę z zachowania – nie może ona być niższa niż uprzednio wystawiona. Ostateczną ocenę komisja przekazuje rodzicom/opiekunom dziecka w formie pisemnej.
Sprawdź też:
