Zdrowie

Szczepienie na ospę wietrzną: czy jest obowiązkowe, kiedy zaszczepić dziecko?

Szczepienie na ospę wietrzną jest bezpieczne i dobrze tolerowane przez dzieci – niepożądane odczyny poszczepienne zdarzają się bardzo rzadko. Szczepionka chroni przed powikłaniami po ospie, ciężkim i umiarkowanym przebiegiem ospy wietrznej, a często pozwala na całkowite jej uniknięcie. Znajduje się w kalendarzu szczepień zalecanych. Dla niektórych dzieci jest obowiązkowa.

Luiza Słuszniak

15 marca 2022

lek. Aleksandra Symonides

Konsultacja merytoryczna

Szczepienie na ospę wietrzną chroni przed pełnoobjawowym przebiegiem choroby, która może zostawić na ciele ślady i blizny, a także prowadzi do groźnych powikłań i dezorganizuje życie rodzinne.

Ospa wietrzna nie zawsze ma łagodny przebieg, a powikłania bywają poważne, zagrażające życiu – np. nadkażenia bakteryjne skóry i tkanki podskórnej czy nawet sepsa u dzieci.

Spis treści:

Czy warto szczepić na ospę wietrzną?
Czy szczepienie na ospę jest obowiązkowe?
Szczepienie na ospę: kiedy szczepić dziecko?
Powikłania po szczepionce na ospę
Czy szczepienie na ospę chroni przed zachorowaniem?

Szczepienia zalecane [Wirtualne Warsztaty]

Czy warto szczepić na ospę wietrzną?

Szczepienie na ospę wietrzną zalecane jest wszystkim dzieciom. Choć większość maluchów przechodzi chorobę dość łagodnie, zdarzają się przypadki ciężkiego przebiegu ospy u dzieci. Korzyści wynikające ze szczepienia na ospę przewyższają ryzyko wystąpienia poważniejszych NOP.

Korzyści ze szczepienia na ospę wietrzną:

Wysoki stopień ochrony – szczepionka ma wysoką skuteczność,
Uniknięcie zachorowania na ospę o ciężkim przebiegu,
Ochrona przed powikłaniami po zachorowaniu na ospę,
Szczepionka zapobiega zachorowaniu na ospę w późniejszym wieku, które często ma cięższy przebieg niż w przypadku dzieci,
Mniejsze ryzyko zachorowania na półpasiec.

Na powikłania po ospie wietrznej w najwyższym stopniu narażone są: noworodki, niemowlęta, osoby o niskiej odporności i kobiety w ciąży. Choć powikłania dotyczą od 2 do 6 proc. osób, które zachorowały na ospę, to – biorąc pod uwagę skalę zachorowań – problemy te dotyczą kilku tysięcy dzieci i dorosłych.

Możliwe powikłania po ospie:

ze strony układu oddechowego – ospowe zapalenie płuc, wtórne zapalenie płuc,
ze strony układu oddechowego – zapalenie móżdżku,
bakteryjne zakażenia skóry i tkanki podskórnej.

Szczepienie na ospę wietrzną – przeciwwskazania
Nie wszyscy mogą przyjąć szczepionkę przeciw ospie. Przeciwwskazania do szczepionki na ospę obejmują:

stany obniżenia odporności,
chłoniaki oraz inne nowotwory,
ciąża

Czy szczepienie na ospę jest obowiązkowe?

Szczepienie przeciwko ospie wietrznej nie znajduje się w kalendarzu szczepień obowiązkowych (z pewnymi wyjątkami – patrz niżej). Jest jednak zalecane wszystkim, którzy nie chorowali wcześniej na ospę lub nie zostali zaszczepieni (bez względu na wiek). Warto wiedzieć, że osoby przechorowujące ospę wietrzną jako dorośli (np. po zarażeniu się od swoich dzieci) często chorują bardzo ciężko.

Ponieważ przyjęcie szczepionki na ospę nie jest dobrowolne, nie jest również bezpłatne. Koszt jednej dawki szczepionki (preparat Varilrix) to średnio 240-290 zł (zaleca się podanie 2 dawek w odstępie minimum 6 tygodni).

Bezpłatne i obowiązkowe szczepienie na ospę
Przysługuje dzieciom do 12. roku życia, szczególnie narażonym na zakażenie z powodu:

chorób takich jak ostra białaczka;
ciężkich niedoborów odporności (np. na skutek zarażenia wirusem HIV);
leczenia upośledzającego odporność (np. chemioterapii, przeszczepu szpiku lub narządów) – wówczas szczepienie odbywa się przed rozpoczęciem leczenia;
przebywania w domu opieki długoterminowej;
przebywania w domu dziecka, domu pomocy społecznej;
uczęszczania do żłobka lub innej instytucji opiekuńczej dla dzieci do 3. roku życia (przedszkolaki nie są objęte bezpłatnym, obowiązkowym szczepieniem na ospę).

Szczepienie na ospę: kiedy można zaszczepić dziecko?

Szczepionkę na ospę wietrzną można podawać dzieciom już od ukończenia 9. miesiąca życia. Podaje się ją podskórnie, w dwóch dawkach, zachowując minimum 6 tygodni przerwy. Szczepienie na ospę może być podawane razem z innymi szczepieniami, np. przeciw odrze, śwince i różyczce (MMR) w 13.-14. miesiącu życia dziecka. Szczepienie na ospę nie wymaga szczególnych przygotowań – należy wybrać się z dzieckiem do pediatry, który zbada malucha. Sama szczepionka jest bardzo dobrze tolerowana nawet przez małe dzieci.

Szczepienie na ospę można też przeprowadzić u dziecka, które właśnie miało kontakt z osobą chorą. Jej podanie zmniejsza ryzyko rozwoju choroby.

Powikłania po szczepionce na ospę wietrzną?

Szczepionka na ospę wietrzną jest tzw. szczepionką żywą – zawiera żywe wirusy ospy, które jednak są pozbawione zjadliwości i nie potrafią wywołać choroby. Pod wpływem kontaktu z nimi organizm wytwarza pamięć immunologiczną, dzięki czemu w przyszłości będzie gotowy do walki z chorobą. Niepożądane odczyny poszczepienne i powikłania po szczepionce na ospę występują rzadko i są znacznie mniej groźne niż powikłania po ospie. Może pojawić się np.:

przemijająca gorączka,
zaczerwienienie w miejscu wkłucia,
obrzęk, bolesność w miejscu wkłucia,
wysypka.

Wysypka po szczepieniu na ospę zdarza się w 3-5 proc. przypadków. Pojawia się od 5 do 26 dni po szczepieniu, ma postać czerwonych grudek i mija samoistnie.

Czy szczepienie na ospę chroni przed zachorowaniem?

Brakuje badań i danych, na podstawie których można by wyciągnąć jednoznaczne wnioski na temat tego, jak długo utrzymuje się odporność po szczepieniu na ospę wietrzną. Obserwacje pokazują jednak, że z biegiem czasu u osób zaszczepionych na ospę odporność na tę chorobę nie spada, ospa nie pojawia się w późniejszym wieku, ryzyko wystąpienia półpaśca również jest mniejsze.

Zobacz także:

kalendarz szczepień

niepożądane odczyny poszczepienne

ospa u dziecka

Zdrowie

Na co warto zaszczepić przedszkolaka

Obok szczepionek obowiązkowych godne uwagi są też niektóre zalecane. Płaci się za nie z własnej kieszeni, ale jest to często cena zdrowia dziecka.

Zdania wśród pediatrów są podzielone: niektórzy doradzają szczepienia zalecane, inni uważają, że duża ich liczba to przesada. My nie namawiamy do żadnej z opcji. Ale uważamy, że lepiej wiedzieć, jakie szczepionki są dostępne i dlaczego mogą pomóc. Wtedy dopiero można podjąć świadomą decyzję. Poniżej piszemy, jakie zabezpieczenia warto rozważyć. Szczepienie przeciw haemophilus influenzae typ B (HIB) Bakteria ta przenosi się drogą kropelkową. Najczęściej powoduje zapalenie gardła, ucha środkowego, oskrzeli, ale może też dojść do ropnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, płuc, nagłości, stawów. Ponieważ Hib uodpornił się na wiele antybiotyków, leczenie bywa nieskuteczne. To ważne. Szczepionka jest szczególnie zalecana dzieciom chodzącym do przedszkola i szkoły. Jest to szczepienie obowiązkowe od 2007 roku, więc dzieci powyżej drugiego roku życia nie otrzymały go bezpłatnie. I trzeba się o nie zatroszczyć samodzielnie. Szczepienie przeciw meningokokom Bakterie te bywają przyczyną zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych oraz sepsy (posocznicy). To ważne. Często przypadki sepsy, o których słyszymy w TV, wywołane są właśnie przez meningokoki . Szczepionka eliminuje to niebezpieczeństwo. A ponieważ szczególnie zagrożone są też nastolatki (pocałunki, picie z jednej butelki, szklanki), jest to taka „polisa bezpieczeństwa” na przyszłość. Szczepienie przeciw ospie wietrznej Co prawda dzieci przechodzą ją łagodnie, ale w rzadkich przypadkach może skończyć się nadkażeniami bakteryjnymi zmian skórnych, zapaleniem płuc, serca, móżdżku, opon mózgowo-rdzeniowych. Ospy nie wolno przeziębić, bo wtedy łatwiej o powikłania! Malec przez trzy tygodnie nie może chodzić do przedszkola. A zarazić się jest bardzo łatwo (wirus przenosi się w powietrzu na odległość kilku metrów!). To ważne. Dzięki szczepieniu dziecko uniknie siedzenia...

Mama

Szczepienia dla dorosłych: sprawdź, które są obowiązkowe!

Niektóre szczepionki dla dzieci są obowiązkowe. Są też obowiązkowe szczepionki dla dorosłych, tyle że trzeba za nie zapłacić. Zobacz, przeciw którym chorobom trzeba się zaszczepić, bo zachorowanie może być bardzo groźne,

Jeśli skaleczysz się, ranka zostanie zanieczyszczona ziemią, a w ostatnich 10 latach nie doszczepiałaś się przeciw tężcowi , konieczna jest wizyta u lekarza. Zadecyduje, czy podać tylko szczepionkę przeciw tężcowi , czy oprócz szczepionki także anatoksynę przeciwtężcową. Jeśli nie szczepiłaś się przeciw WZW typu B , masz ryzyko zakażenia wirusem zapalenia wątroby. Szczególnie jeśli idziesz do szpitala, na operację, zabieg diagnostyczny (np. gastroskopia ). Oczywiście, nie przy każdym skaleczeniu i zabrudzeniu rany ziemią, dochodzi do zakażenia tężcem. Również nie za każdym razem przy operacji, zabiegu diagnostycznym, dochodzi do zakażenia WZW typu B. Lepiej jednak uniknąć ryzyka. Zobacz, przeciw jakim chorobom warto się zaszczepić. WZW typu B (wirusowe zapalenie wątroby typu B) Wirusowe zapalenie wątroby typu B to choroba, która niszczy wątrobę, prowadząc do jej niewydolności. Zakażenie WZW typu B może też sprzyjać nowotworom wątroby , dlatego warto zrobić wszystko, by uniknąć zakażenia. WZW typu B można zarazić się w szpitalu , podczas zabiegów i operacji, ale także podczas zabiegów diagnostycznych (np. gastroskopia ) – wszędzie, gdzie dochodzi do przecięcia powłok skóry i kontaktu z krwią zakażoną wirusem. 60 proc. zakażeń to zakażenia szpitalne, jednak częściej do nich dochodzi na oddziałach nieoperacyjnych! Możliwe jest też zakażenie WZW typu B w gabinecie stomatologicznym, kosmetycznym, podczas wykonywania tatuażu czy u fryzjera. Wirus zapalenia wątroby typu B jest 50 do 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV . Do zakażenia wystarczy kropla krwi. Kto powinien się zaszczepić: Każdy, ale szczególnie osoby przed pobytem w szpitalu, zabiegiem, operacją, kobiety przed ciążą. Krztusiec Przeciw krztuścowi obowiązkowo szczepione są dzieci i młodzież (ostatnie szczepienie obowiązkowe w 14. roku...