Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, dotyczy wielu obszarów funkcjonowania, a dzieci nim dotknięte rozwijają się inaczej. Badania nad autyzmem trwają od lat, jednak mimo to i mimo rosnącej liczby zdiagnozowanych przypadków, wciąż nie wiadomo, jakie są przyczyny autyzmu. Obecnie wiemy o kilku czynnikach, które zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń ze spektrum autyzmu u dziecka.
Choć przez lata mit, że autyzm rozwija się u dzieci po przyjęciu szczepionki, funkcjonował w świadomości społecznej jako prawda naukowa, teraz wiadomo już z całą pewnością, że szczepionki nie wywołują autyzmu. Przyczyny pojawienia się zaburzeń ze spektrum autyzmu leżą gdzie indziej.
Spis treści:
Co piąte dziecko autystyczne posiada mutację genetyczną, która sprzyja rozwojowi tego zaburzenia. Również niektóre choroby genetyczne przyczyniają się do pojawienia się autyzmu u dziecka. Według naukowców zmiany w poszczególnych obszarach mózgu u osób autystycznych zaczynają się już w życiu płodowym (badacze z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego oraz z Instytutu Nauk Mózgu Allen przebadali mózgi 22 zmarłych dzieci. Naukowcy skupili się na 25 różnych genach. Okazało się, że w mózgach dzieci autystycznych, w warstwie korowej były plamy (brak markerów genetycznych odpowiedzialnych za komunikację i naukę języka), które uniemożliwiały prawidłowe przetwarzanie informacji w mózgu. Takie plamy tworzą się już w życiu płodowym.
Każda kolejna ciąża w rodzinie, gdzie jest choćby jedno dziecko z autyzmem, jest bardziej narażona na to, że rozwijające się w łonie dziecko również będzie autystyczne. W przypadku pary, która ma jedno dziecko z tym zaburzeniem, ryzyko, że kolejne również będzie miało autyzm, wynosi 20 proc. Natomiast gdy w danej rodzinie dwoje dzieci posiada zaburzenia ze spektrum autyzmu, ryzyko, że trzecie również będzie je mieć, wynosi aż 32 proc.
Przedwczesny poród zawsze jest ryzykowny, a zagrożenie pojawienia się wad rozwojowych jest tym większe, im mniejsze było dziecko w momencie narodzin. Z badań naukowych wynika, że u ok. 2 proc. wcześniaków, które przyszły na świat z wagą poniżej 2 kg, w przyszłości diagnozowano autyzm.
Żyjemy w środowisku coraz mniej przyjaznym naszemu zdrowiu, przez co znacznie częściej chorujemy. Przyczyniają się do tego toksyny i metale ciężkie znajdujące się w powietrzu i pożywieniu. Wiele badań naukowych wskazuje na to, że ciężarne, które mieszkały wśród zanieczyszczeń o dużym stężeniu, częściej rodziły dzieci obciążone autyzmem.
Ciąża w bardziej zaawansowanym wieku matki jest obarczona większym ryzykiem na to, że u płodu rozwinie się autyzm. Ale nie tylko. Również starsi ojcowie częściej mają dzieci autystyczne. Zasadniczo w ogóle późne rodzicielstwo niesie za sobą ryzyko wystąpienia szeregu chorób u dziecka. Okazuje się, że również autyzmu. Prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń ze spektrum autyzmu u dzieci, których rodzice są po 30 roku życia, zwiększa się nawet o 10 proc. w porównaniu do dzieci, których rodzice mają 25 do 29 lat. Jeśli wiek rodziców waha się od 40 do 50 lat – ryzyko to zwiększa się nawet do 50 proc.
Badacze dostrzegli, że istnieje związek między krótkimi przerwami pomiędzy ciążami a występowaniem u dzieci zaburzeń ze spektrum autyzmu. Dzieci, które przychodzą na świat w ciągu roku po starszym rodzeństwie, są bardziej narażone na pojawienie się u nich autyzmu. Ryzyko to spada wraz z wydłużeniem się przerw między kolejnymi ciążami. Trzyletnia różnica między dziećmi powoduje, że to młodsze rodzi się z autyzmem znacznie rzadziej. Wzrasta ono z kolei, gdy kobieta zachodzi w ciążę w krótszym czasie niż 6 miesięcy po poprzednim porodzie.
W świetle najnowszych badań możliwe jest, że częściową przyczyną (dotyczy to chłopców) występowania autyzmu może być nieprawidłowe działanie komórek mózgowych, a konkretnie komórek mikrogleju (komórki odpornościowej stale obecne w mózgu). Badania przeprowadzone na myszach dowiodły, że nadprodukcja pewnego białka w mikrogleju (co jest wynikiem wady genetycznej) uniemożliwia przycinanie synaptyczne, które jest konieczne, by mózg działał wydajnie i sprawnie. Jeśli zjawisko takie zachodziło u samców myszy – można było zaobserwować u nich podobne nieprawidłowości w zachowaniu i umiejętnościach społecznych jak te, które obserwuje się w przypadku autyzmu u dzieci. Może to być tropem do odnalezienia nowej przyczyny autyzmu. Najnowsze badania sugerują więc, że jedną z nich jest zaburzenie czynnościowe męskiego mikrogleju.
Opublikowane w 2019 roku badania potwierdziły zależność autyzmu od genów. Były do bardzo obszerne badania (22 000 osób przebadanych, czas trwania badań – 16 lat), które pokazały, że 80 proc. ryzyka wystąpienia autyzmu zależy od genów.
W 2020 roku pojawiły się wyniki badań, które pokazały, że przyczyną autyzmu może być nieprawidłowe różnicowanie się komórek mózgowych na etapie życia płodowego. Badanie przeprowadzili naukowcy z prestiżowych ośrodków: Cambridge, Kings College London i University of California. Doniesienia te potwierdzają wcześniejsze twierdzenia naukowców, że nieprawidłowości ze spektrum autyzmu pojawiają się już na etapie ciąży.
Jeśli dziecko nie gaworzy, nie wykonuje świadomych gestów w pierwszym roku życia, nic nie mówi do 16. miesiąca życia, nie składa słów w wieku dwóch lat, nie reaguje na imię ani na pieszczotliwe zaczepki, nie potrafi bawić się zabawkami, może być autystyczne.
Do dodatkowych objawów autyzmu zaliczamy:
Zobacz także:
Autystyczne dziecko nie uśmiecha się do rodziców, odmawia pieszczot, nie reaguje na polecenia. Nie toleruje w swoim otoczeniu żadnych zmian. Rodzicom takiego dziecka nie jest łatwo, ale muszą pamiętać, że mogą (i powinni!) szukać wsparcia u lekarzy, terapeutów i innych rodziców dzieci autystycznych. Spis treści: Dziecko z autyzmem: jak postępować? Zachowanie dziecka z autyzmem ma wpływ na rodzinę Funkcjonowanie dziecka z autyzmem w przedszkolu i szkole Formy pomocy dla dziecka z autyzmem Dziecko z autyzmem: jak postępować? Zaburzone zachowania autystycznego dziecka (czyli typowe objawy autyzmu ), dezorientują rodziców i wzbudzają w nich poczucie winy. Jak sobie wtedy radzić? Choć to niełatwe, wychowując takiego malucha, staraj się myśleć pozytywnie: Dziecko biernie przyjmuje twoje pieszczoty? Staraj się nie brać sobie tego do serca. Badania naukowe przekonują, że autystyczne dzieci są przywiązane do rodziców, tylko nie potrafią tego okazywać. Czujesz się winna, że nie potrafisz pomóc dziecku, gdy krzyczy i nie pozwala do siebie podejść? Pamiętaj, wcale nie jesteś złą mamą! Problemy z rozpoznawaniem potrzeb i trudnych emocji dzieci mają też rodzice zdrowych dzieci. Jak uspokoić dziecko z autyzmem? Dziecku autystycznemu trudno jest opanować emocje, ponieważ nie ma zdolności samoregulacji . Warto więc zadbać o to, by wyeliminować z jego otoczenia wszelkie bodźce, które wywołują w nim frustrację. Jeśli jakiegoś elementu nie da się usunąć, trzeba pomyśleć o takim zmodyfikowaniu go, by przestał tak bardzo przeszkadzać. Niekiedy niezawodne w wyciszaniu emocji dziecka jest stosowanie stymulacji sensorycznej np. za pomocą kołdry obciążeniowej albo dźwięku białego szumu . Można też próbować odwrócić uwagę dziecka od problemu, np. śpiewając jego ulubioną piosenkę albo podsuwając mu ulubioną książeczkę....
Autyzm atypowy to jedno z zaburzeń ze spektrum autyzmu , które charakteryzuje się późniejszy rozwojem objawów. Stąd też jego prawidłowe zdiagnozowanie bywa trudne. Nieznane są też bezpośrednie przyczyny autyzmu atypowego, ale do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia tego zaburzenia należą m.in. czynniki genetyczne. Spis treści: Pierwsze objawy autyzmu atypowego Jak rozpoznać autyzm atypowy? Skąd się bierze autyzm atypowy? Leczenie autyzmu atypowego i rokowania Autyzm atypowy a zespół Aspergera Autyzm atypowy a orzeczenie o niepełnosprawności Pierwsze objawy autyzmu atypowego Zaburzenie daje się wykryć zwykle dopiero w 3. roku życia dziecka. Niepokojące objawy wskazujące na autyzm atypowy można zauważyć najczęściej u 4-latka. Dzieje się tak z dwóch powodów. To właśnie w tym wieku dziecko, które do tej pory rozwijało się prawidłowo, zaczyna odstawać od rówieśników. Przejawia się to: niechęcią do zabawy z innymi dziećmi; utratą zdolności komunikowania się (która wcześniej funkcjonowała prawidłowo); trudnościami w budowaniu relacji społecznych. Przyczyna tak późnego rozpoznania autyzmu może być też inna. Często zaburzenie to rozwija się u dziecka razem z innym schorzeniem. Wówczas rodzice i lekarze mogą nie wiązać objawów z autyzmem , a właśnie z inną chorobą. Zdiagnozowanie zaburzenia ze spektrum autyzmu zajmuje wtedy więcej czasu i wymaga dłuższej obserwacji dziecka. Jak rozpoznać autyzm atypowy? Zaburzenie to daje właściwie identyczne objawy co autyzm wczesnodziecięcy . Znaczącą różnicą jest wiek dziecka, w którym wyraźnie się one uwydatniają. Odmiana atypowa może być zdiagnozowana w nieco późniejszym wieku niż statystyczne rozpoznanie autyzmu u dzieci. Dziecko może cierpieć na autyzm atypowy, jeśli: zaczyna mówić dużo później niż inne dzieci; dużo bardziej...
