Zwolnienie lekarskie w ciąży (L4): ile jest płatne, od kiedy można dostać? Aktualne przepisy
Zwolnienie lekarskie w ciąży przysługuje kobiecie, gdy ciąża jest zagrożona lub stan zdrowia nie pozwala ciężarnej dłużej pracować. Przebywając na L4 w ciąży, otrzymasz wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy (od 34 dnia niezdolności do pracy). Lekarz wystawiając zwolnienie zdecyduje, czy będziesz mogła wychodzić z domu, czy podczas zwolnienia musisz leżeć. To ma znaczenie, ponieważ ZUS może w każdej chwili skontrolować, czy ciężarna pozostaje w domu. Sprawdź, co musisz wiedzieć o L4 w ciąży.
L4 w ciąży należy się każdej pracującej ciężarnej, jeżeli jest chora lub jej ciąża jest zagrożona. Ze zwolnienia lekarskiego można korzystać przez cały okres trwania ciąży, od pierwszego dnia jej potwierdzenia. Aby otrzymać L4, będąc w ciąży, trzeba posiadać aktualne ubezpieczenie chorobowe. Warto też wiedzieć, kiedy ZUS wypłaca L4 w ciąży, oraz jakie formalności są niezbędne przed pójściem na zwolnienie lekarskie.
Spis treści:
Zwolnienie lekarskie (nazywane także L4) w ciąży przyznawane jest kobiecie w przypadku choroby, złego samopoczucia lub innej przyczyny powodującej niezdolność do pracy. Powód wydania zwolnienia lekarskiego nie musi bezpośrednio wynikać z przebiegu ciąży. Zwolnienie lekarskie w ciąży może wystawić lekarz rodzinny, ginekolog i lekarz każdej innej specjalizacji.
Na L4 w ciąży można pójść od dnia jej stwierdzenia – gdy są do tego wskazania lekarskie. Argumentem przemawiającym za wydaniem zwolnienia lekarskiego w czasie ciąży są:
- dolegliwości zdrowotne zagrażające jej przebiegowi,
- złe samopoczucie kobiety,
- warunki pracy – lekarz może wystawić zwolnienie, jeżeli praca odbywa się w szkodliwych warunkach, wiąże się z wysiłkiem fizycznym, stresem.
Prawo do skorzystania z L4 w ciąży przysługuje ciężarnym posiadającym ubezpieczenie chorobowe, czyli zatrudnionym na umowę o pracę oraz zatrudnionym na umowę-zlecenie, umowę o dzieło lub inną umowę cywilnoprawną pod warunkiem opłacania ubezpieczenia chorobowego w ZUS-ie. Zwolnienie może być wydane na cały okres trwania ciąży (do 270 dni).
Do zasiłku chorobowego w ciąży nie mają prawa kobiety, które przebywają na urlopie bezpłatnym albo urlopie wychowawczym.
W czasie ciąży kobieta może przebywać na zwolnieniu lekarskim przez maksimum 270 dni, czyli przez 9 miesięcy ciąży. Za okres niechodzenia do pracy przysługuje jej wynagrodzenie i zasiłek chorobowy.
Uwaga! Aby uzyskać zasiłek za całe 270 dni za L4 w ciąży, trzeba zwrócić uwagę na jedna rzecz. Jeśli ciężarna chorowała przed ciążą i przebywała na zwolnieniu, powinna mieć przerwę w korzystaniu ze zwolnienia lekarskiego – wziąć urlop lub pojawić się w pracy przed pójściem na L4 w ciąży. W przeciwnym wypadku okres wypłacania zasiłku zostanie zredukowany do maksimum 182 dni!
Zasiłek przysługuje po tak zwanym okresie wyczekiwania:
- po 30 dniach w przypadku umowy o pracę ,
- po 90 dniach podlegania ubezpieczeniu w przypadku umowy zlecenia i własnej działalności.
Jeżeli ciężarna zatrudniona na umowę o pracę jest na chorobowym w ciąży trwającym do 33 dni, przysługuje jej prawo do 100 proc. wynagrodzenia. Wynagrodzenie za L4 jest wtedy wypłacane przez pracodawcę i nosi nazwę wynagrodzenia chorobowego.
Jeśli w przypadku osoby zatrudnionej na umowę o pracę zwolnienie lekarskie w ciąży obejmuje więcej niż 33 dni, kobieta otrzymuje zasiłek chorobowy. W przypadku ciężarnych wynosi on także 100 proc. wynagrodzenia. Pod uwagę bierze się średnie wynagrodzenie wypłacane za okres 12 miesięcy, które poprzedzały miesiąc powstania niezdolności do pracy. Przy ustalaniu wysokości zasiłku za L4 w ciąży uwzględniana jest nie tylko pensja podstawowa, ale także premie, wynagrodzenie za nadgodziny lub pracę w godzinach nocnych. Zasiłek jest wypłacany przez ZUS lub pracodawcę (o ile zatrudnia powyżej 20 pracowników).
Jeżeli stosunek pracy trwał krócej niż 12 miesięcy, to przy wyznaczaniu wymiaru zasiłku chorobowego bierze się pod uwagę wynagrodzenie za wszystkie pełne przepracowane miesiące.
Zmiany wprowadzone w zwolnieniach lekarskich w 2022 roku zmieniły sytuację ciężarnych na ich korzyść – obecnie zachowują one prawo do zasiłku macierzyńskiego w przypadku narodzin dziecka po ustaniu zatrudnienia i wtedy, gdy ubezpieczenie wygasło w związku ze śmiercią pracodawcy. Zmieniono też wysokość zasiłku za pobyt w szpitalu – z 70 na 80 procent podstawy wynagrodzenia.
Kobiety w ciąży prowadzące działalność gospodarczą także mają prawo do zasiłku chorobowego wypłacanego od pierwszego dnia przez ZUS. Wysokość świadczenia zależy od opłacanej wcześniej podstawy wymiaru składek.
Lekarz wypisuje zwolnienie lekarskie kobiecie w ciąży na druku ZUS ZLA, które opatruje dodatkowo kodem literowym „B". Kod B na zaświadczeniu oznacza ciążę i jest informacją dla pracodawcy oraz ZUS-u. Ciąża uprawnia do 100 proc. wynagrodzenia na L4 oraz do zasiłku chorobowego.
Jeżeli pracodawca posiada profil informacyjny na Platformie Usług Elektronicznych, wystawione przez lekarza zwolnienie lekarskie trafia bezpośrednio do niego w ramach systemu elektronicznych zwolnień lekarskich, tzw. e-ZLA.
Jeżeli jednak pracodawca nie posiada takiego profilu, to kobieta w ciąży musi dostarczyć mu zaświadczenie lekarskie o wystawieniu L4 w ciąży. Zwolnienie lekarskie powinno dotrzeć do pracodawcy w ciągu tygodnia od otrzymania dokumentu. W przeciwnym razie wynagrodzenie może być obniżone nawet o 25 proc.
Kobieta powinna w miarę możliwości wcześniej uprzedzić pracodawcę, że istnieje prawdopodobieństwo jej przejścia na chorobowe w ciąży i podać przybliżony termin zwolnienia.
ZUS ma prawo skontrolować, czy zwolnienie lekarskie w ciąży jest przestrzegane i czy kobieta nie wykorzystuje tego czasu niezgodnie z przeznaczeniem (np. pracuje w innym miejscu). Jeżeli inspektor ZUS nie zastanie ciężarnej w domu w trakcie kontroli, kobieta będzie musiała wyjaśnić przyczynę nieobecności.
Uwaga, zwolnienie lekarskie w ciąży może zostać wystawione z kodem 1 (ciężarna musi leżeć, czyli przebywać w domu) lub z kodem 2 (ciężarna powinna się oszczędzać, ale może wychodzić z domu). Tylko w tym drugim przypadku (kod 2) możliwy jest wyjazd poza miejsce zamieszkania, ale tylko pod warunkiem zgłoszenia pracodawcy oraz ZUS-owi tymczasowej zmiany adresu pobytu w ciągu 3 dni. Jeśli planujesz wakacje w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim w ciąży, powinnaś też uzyskać od lekarza zaświadczenie o braku przeciwwskazań do podróżowania.
Jeżeli ZUS uzna, że zwolnienie L4 w ciąży jest wykorzystywane niezgodnie z zaleceniami lekarza, wówczas ciężarna traci zasiłek za cały czas nieobecności w pracy. Pracodawca może także żądać zwrotu pieniędzy już wypłaconych.
Źródło: zus.pl, infor.pl, adwokatkobiet.pl
Zobacz także:
