Urlop wychowawczy 2021: zasady, wymiar, podstawa prawna
Urlop wychowawczy to bezpłatny urlop, który można wykorzystać po urlopie rodzicielskim na dalszą opiekę nad dzieckiem. Przysługuje obojgu rodzicom. Aby go otrzymać, trzeba złożyć wniosek u pracodawcy (nie później niż 21 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu).
Po urodzeniu dziecka, kiedy już wykorzystasz urlop macierzyński i urlop rodzicielski, masz prawo wziąć urlop wychowawczy, aby móc dalej opiekować się swoim maleństwem. Urlop wychowawczy przyznawany jest na podstawie art. 186 Kodeksu pracy. Może trwać maksymalnie 36 miesięcy (jeżeli przynajmniej w części wykorzysta go zarówno matka, jak i ojciec dziecka).
Spis treści:
Mama i tata mogą jednocześnie korzystać z całego urlopu wychowawczego. Zmienia to oczywiście czas jego trwania dla każdego z nich: jeżeli opiekujemy się dzieckiem w tym samym czasie, urlop trwa maksymalnie 18 miesięcy.
Prawo pozwala pracować podczas urlopu wychowawczego i to nie tylko u naszego pracodawcy pod warunkiem jednak, że wykonywana praca nie wyklucza sprawowania opieki nad dzieckiem. W tym czasie można też się uczyć.
Jeżeli masz umowę terminową, z określonym czasem jej trwania, masz prawo do urlopu wychowawczego, jednak wyłącznie do dnia, do którego zawarta jest twoja umowa o pracę. Przebywanie na urlopie wychowawczym nie powoduje automatycznego wydłużenia umowy na kolejne miesiące.
Do wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy musisz dołączyć:
Ale są od tego pewne wyjątki. Rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić w sytuacji, gdy:
Jeżeli skorzystasz z L-4, będziesz mogła otrzymać:
Musisz podjąć jednak pewne kroki – przerwać urlop wychowawczy i wrócić chociażby na jeden dzień do pracy i przedłożyć L-4 pracodawcy. Zgłaszając swój powrót, uprzedź pracodawcę o tym, że jesteś w ciąży i planujesz L4. Ważne, aby takie zwolnienie lekarskie przedłożyć w ciągu 7 dni od jego wystawienia. Następnie od dnia porodu masz prawo do pełnego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Natomiast po wykorzystaniu 52 tygodni ma prawo do kolejnego urlopu wychowawczego.
W sytuacji, gdy jeden rodzic nie żyje, drugiemu przysługuje prawo do 36 miesięcy opieki nad dzieckiem w ramach tego uprawnienia rodzicielskiego.
Zobacz także:
Redakcja poleca: Przyspieszenie porodu: jak naturalnie przyspieszyć poród?
Spis treści:
- Urlop wychowawczy w 2021: komu przysługuje?
- Urlop wychowawczy: ile trwa?
- Zasady wykorzystania urlopu wychowawczego
- Wniosek o urlop wychowawczy
- Zasiłek na urlopie wychowawczym
- Przerwanie urlopu wychowawczego
- Obniżenie wymiaru czasu pracy zamiast urlopu wychowawczego
- Ochrona przed zwolnieniem w trakcie urlopu wychowawczego
- Ciąża w trakcie urlopu wychowawczego
- Urlop wychowawczy 2021: komu nie przysługuje?
- Najczęstsze pytania dotyczące urlopu wychowawczego
Urlop wychowawczy w 2021: komu przysługuje?
Urlop wychowawczy jest przerwą w pracy, aby móc dalej sprawować osobistą opiekę nad dzieckiem, po tym, jak wykorzystałaś inne formy urlopu po urodzeniu dziecka. Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje rodzicom:- do końca roku, w którym dziecko obchodzi 6 urodziny;
- do momentu uzyskania przez dziecko pełnoletności w przypadku dzieci niepełnosprawnych (w ramach dodatkowego urlopu wychowawczego).
Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje i matce, i ojcu, pod warunkiem, że mają przynajmniej 6-miesięczny staż pracy (niekoniecznie w obecnym miejscu zatrudnienia).
Urlop wychowawczy: ile trwa?
Wymiar urlopu wychowawczego wynosi maksymalnie 3 lata (36 miesięcy), pod warunkiem, że oboje rodziców się nim podzieli – nie może być tak, że tylko jedno z nich będzie zajmować się dzieckiem przez cały ten okres. Dziecko musi spędzić z drugim z opiekunów przynajmniej jeden miesiąc z 36 przysługujących rodzicom w ramach urlopu wychowawczego. W przypadku, gdy tylko jeden rodzic zamierza przebywać na urlopie wychowawczym, jego wymiar wynosi maksymalnie 35 miesięcy – można wziąć go w całości naraz albo podzielić na maksymalnie 5 części, można też z niego zrezygnować w dowolnym momencie.Mama i tata mogą jednocześnie korzystać z całego urlopu wychowawczego. Zmienia to oczywiście czas jego trwania dla każdego z nich: jeżeli opiekujemy się dzieckiem w tym samym czasie, urlop trwa maksymalnie 18 miesięcy.
Zasady wykorzystania urlopu wychowawczego
Jeśli nie chcesz wykorzystać od razu całego urlopu wychowawczego, możesz to zrobić nawet w 5 częściach. Warto pamiętać, że:- w czasie urlopu wychowawczego nie otrzymujesz wynagrodzenia (nie jest to urlop płatny);
- wygasają zobowiązania pracodawcy wobec ciebie i odwrotnie;
- urlop wychowawczy wlicza się do okresu zatrudnienia (jest to okres składkowy, więc liczy się też do emerytury i wpływa na jej wysokość).
Prawo pozwala pracować podczas urlopu wychowawczego i to nie tylko u naszego pracodawcy pod warunkiem jednak, że wykonywana praca nie wyklucza sprawowania opieki nad dzieckiem. W tym czasie można też się uczyć.
Jeżeli masz umowę terminową, z określonym czasem jej trwania, masz prawo do urlopu wychowawczego, jednak wyłącznie do dnia, do którego zawarta jest twoja umowa o pracę. Przebywanie na urlopie wychowawczym nie powoduje automatycznego wydłużenia umowy na kolejne miesiące.
Wniosek o urlop wychowawczy
Wniosek o urlop wychowawczy składasz u swojego pracodawcy nie później niż 21 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu. Do wniosku musisz dołączyć pisemne oświadczenie drugiego rodzica (opiekuna) dziecka o braku zamiaru korzystania z urlopu wychowawczego przez okres wskazany we wniosku. Pracodawca musi uwzględnić złożony wniosek, nie może odmówić przyznania urlopu wychowawczego. Możesz zmienić plany do 7 dni przed rozpoczęciem urlopu, składając u pracodawcy pisemny wniosek o wycofanie wcześniejszego podania.Zasiłek na urlopie wychowawczym
Co do zasady w trakcie urlopu wychowawczego nie przysługuje ci zasiłek. Jeżeli jednak przebywasz na urlopie i w jego trakcie pobierasz zasiłek rodzinny, możesz starać się o przyznanie zasiłku wychowawczego, będącego formą pomocy dla osób o najniższych dochodach. Wynosi on 400 zł miesięcznie, wypłacany jest przez 24, 36 lub 72 miesiące, w zależności od liczby posiadanych dzieci i ich szczególnych potrzeb.Przerwanie urlopu wychowawczego
Możesz wrócić do pracy po urlopie wychowawczym w każdym momencie, o ile twój pracodawca wyrazi na to zgodę. Jeśli nie zgadza się na twój wcześniejszy powrót do pracy, najpóźniej 30 dni przed datą planowanego powrotu do pracy musisz powiadomić pracodawcę pisemnie o zamiarze wcześniejszej rezygnacji z urlopu wychowawczego. W takiej sytuacji pracodawca nie ma prawa ci odmówić powrotu.Obniżenie wymiaru czasu pracy zamiast urlopu wychowawczego
Ponieważ przebywanie na urlopie wychowawczym wiąże się z brakiem wynagrodzenia, możesz skorzystać z innej opcji, dzięki której będziesz mieć czas na opiekę nad dzieckiem, jednocześnie zarabiając pieniądze. Zamiast urlopu wychowawczego możesz skorzystać z obniżenia wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym masz prawo do korzystania z urlopu wychowawczego. W tym celu musisz złożyć u pracodawcy stosowny wiosek, którego nie może on odrzucić. Wraz z obniżeniem czasu pracy nastąpi proporcjonalne obniżenie twojej pensji.Do wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy musisz dołączyć:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (dzieci) lub zagraniczny akt urodzenia dziecka (dzieci) albo kopie tych dokumentów;
- oświadczenie o okresie, przez który zamierzasz korzystać z prawa do wykonywania pracy w obniżonym wymiarze w czasie, w którym mogłabyś/mógłbyś korzystać z urlopu wychowawczego.
Ochrona przed zwolnieniem w trakcie urlopu wychowawczego
Podczas korzystania z urlopu wychowawczego jesteś chroniona przed zwolnieniem z pracy. Zgodnie z Kodeksem pracy pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez ciebie wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia jego zakończenia.Ale są od tego pewne wyjątki. Rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić w sytuacji, gdy:
- pracodawca ogłosi upadłość lub likwidację;
- zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika;
- zostały przeprowadzone przez pracodawcę zwolnienia grupowe.
Ciąża w trakcie urlopu wychowawczego
Jeżeli w trakcie korzystania z urlopu wychowawczego zaszłaś w ciążę, masz prawo do skorzystania z dwóch możliwości: przejścia na zwolnienie lekarskie lub pozostanie na urlopie wychowawczym.Jeżeli skorzystasz z L-4, będziesz mogła otrzymać:
- zasiłek chorobowy z tytułu ciąży w wysokości 100 proc. wynagrodzenia otrzymywanego przed pierwszym porodem;
- urlop macierzyński.
Musisz podjąć jednak pewne kroki – przerwać urlop wychowawczy i wrócić chociażby na jeden dzień do pracy i przedłożyć L-4 pracodawcy. Zgłaszając swój powrót, uprzedź pracodawcę o tym, że jesteś w ciąży i planujesz L4. Ważne, aby takie zwolnienie lekarskie przedłożyć w ciągu 7 dni od jego wystawienia. Następnie od dnia porodu masz prawo do pełnego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Natomiast po wykorzystaniu 52 tygodni ma prawo do kolejnego urlopu wychowawczego.
Jeżeli będąc w ciąży na urlopie wychowawczym, nie podejmiesz żadnych kroków, aby wrócić do pracy, nie będziesz mogła korzystać z praw, jakie mają inne ciężarne pozostające na etacie. W takiej sytuacji, po urodzeniu drugiego maluszka, możesz starać się jedynie o zasiłek macierzyński, gdyż urlop macierzyński nie będzie ci przysługiwał.
Urlop wychowawczy w 2021: komu nie przysługuje?
Rodzic nie ma prawa do urlopu, gdy:- ma ograniczoną lub zawieszoną władzę rodzicielską;
- nie ma władzy rodzicielskiej;
- jest pozbawiony władzy rodzicielskiej.
W sytuacji, gdy jeden rodzic nie żyje, drugiemu przysługuje prawo do 36 miesięcy opieki nad dzieckiem w ramach tego uprawnienia rodzicielskiego.
Urlop wychowawczy - najczęstsze pytania:
| Kiedy można skorzystać z urlopu wychowawczego? | Z urlopu wychowawczego można korzystać do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat. |
|---|---|
| Kto może skorzystać z urlopu wychowawczego? | Z 36 miesięcy urlopu wychowawczego nie może skorzystać tylko jeden rodzic – przynajmniej jeden miesiąc dziecko musi spędzić z drugim z rodziców. |
| Czy możliwa jest wspólna opieka nad dzieckiem jednocześnie? | Rodzice mogą opiekować się dzieckiem jednocześnie przez cały okres trwania urlopu wychowawczego. |
| Kiedy złożyć wniosek o urlop wychowawczy? | Wniosek o urlop należy złożyć nie później niż 21 dni przed planowaną datą jego rozpoczęcia. |
Zobacz także:
- Urlop ojcowski 2021: kto może otrzymać?
- Ile pieniędzy na dziecko w 2021? [ZASIŁKI, ULGI ŚWIADCZENIA]
- Zasiłki dla samotnej matki 2021
Żeby naturalnie przyspieszyć poród, należy zrobić to w sposób bezpieczny zarówno dla ciężarnej, jak i dziecka. Wśród sprawdzonych metod na przyspieszenie porodu po terminie są m.in. spacer, masaż brodawek i piersi czy stosunek seksualny.
